Adam Lefstein,
Professor,
Ben-Gurion
University of
the Negev
(CV)

Η μάθηση των εκπαιδευτικών μέσα από την εκπαιδευτική πράξη: προς μια παραγωγική παιδαγωγική συζήτηση

Οι διάφορες έρευνες δεικνύουν ότι, κατά μέσο όρο, η αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών, υπολογιζόμενη από τα αποτελέσματα των μαθητών/μαθητριών, φτάνει στο αποκορύφωμά της μετά τα τρία έως τα πέντε χρόνια, ενώ, στη συνέχεια, δείχνει να σταθεροποιείται. Τα στατιστικά αυτά αποτελέσματα προκαλούν έκπληξη και υποδηλώνουν ότι θα πρέπει να επανεξετάσουμε, ριζικά, τα συστήματα της επαγγελματικής μας ανάπτυξης. Σε αυτή την ομιλία, υποστηρίζω ότι «ψάχνουμε» τη μάθηση των εκπαιδευτικών σε λανθασμένα μέρη και πλαίσια και ότι θα πρέπει να μετατοπίσουμε την προσοχή μας, από τις τυπικές μορφές επιμόρφωσης και επαγγελματικής μάθησης, στις πιο ανεπίσημες διαδικασίες μάθησης, μέσα στα πλαίσια της μάθησης των εκπαιδευτικών, διαμέσου της εκπαιδευτικής πράξης. Τέτοιες διαδικασίες συνδέονται στενά με τον τρόπο που οι εκπαιδευτικοί συνδιαλέγονται σε θέματα που αφορούν στη διδασκαλία, τους/τις μαθητές/μαθήτριες, τη μάθηση και τα προγράμματα σπουδών. Θα παρουσιάσω δεδομένα από τη δική μου έρευνα όπως και από έρευνες άλλων, σχετικά με τον συστηματικό διάλογο μεταξύ των εκπαιδευτικών∙ θα αναπτύξω ένα μοντέλο παιδαγωγικά παραγωγικής ομιλίας, το οποίο έχει τη δύναμη να βελτιώσει τη μάθηση των εκπαιδευτικών, και θα συζητήσω τις προκλήσεις, που αφορούν στην προώθηση τέτοιου είδους συνδιαλλαγής και συνομιλίας στα σχολεία.

Kate Pahl,
Professor,
The University
of Sheffield
(CV)

Επανατοποθετώντας τον γραμματισμό με νέους σε κοινότητες

Τώρα, περισσότερο από ποτέ, η νεά γενιά χρειάζεται χώρους, όπου οι «φωνές» τους να ακούγονται και οι απόψεις τους να υιοθετούνται. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι περισσότεροι νέοι/ες ψήφισαν εναντίον της εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολλοί/ές νέοι/ες αισθάνονται αποστασιοποιημένοι/ες από τα κυβερνητικά κέντρα και αποφεύγουν την ενασχόληση με πρακτικές «συμμετοχής» που ορίζονται από ενήλικες. Οι «γραμματισμοί» της ενεργούς κοινωνικής συμμετοχής, συνήθως, βασίζονται σε «παραδοσιακές» πρακτικές γραμματισμού, τουτέστιν, σε γραπτά κείμενα και επίσημες συναντήσεις. Οι μορφές συμμετοχής των νέων στις δομές της «κοινωνικής» διακυβέρνησης είναι συχνά περιορισμένες και δεν επιτρέπουν περισσότερο σύγχρονες μορφές έκφρασης και επικοινωνίας.

Σε αυτή την παρουσίαση, διερευνώνται οι γραμματισμοί για τον ακτιβισμό. Περιγράφονται οι προοπτικές καλλιτεχνικών προσεγγίσεων, με στόχο τις συμπαραγωγές έργων με νέους/ες, εστιάζοντας στην επίτευξη κοινωνικής συνοχής σε γειτονιές και σχολεία. Έχοντας ως βάση πρόσφατα έργα, στα οποία οι νέοι/ες έγραφαν ποίηση, δημιουργούσαν ταινίες και εκθέσεις φωτογραφίας των χώρων διαμονής τους, θα υποστηριχθεί ότι οι καλλιτεχνικές μέθοδοι δημιουργούν νέους τρόπους εμπλοκής, νέες αντιλήψεις ως προς τον γραμματισμό, οι οποίες είναι βιωματικές, άδηλες, ενσωματωμένες και προσδιορισμένες στην κοινωνική πρακτική. Αποτελούν, επίσης, το μέσο δημιουργίας ασφαλών χώρων για την ανάδυση μετασχηματιστικών πρακτικών (Hill και Vasudevan, 2008).

Στη συνέχεια, εξετάζονται οι σχετικές συνέπειες για την έρευνα του γραμματισμού. Το έργο αυτό προκαλεί τους ερευνητές να επανατοποθετήσουν τον γραμματισμό και να τον επαναεννοιολογήσουν, μέσα από ένα πρίσμα, το οποίο να ξεπερνά τις αναπαραστατικές πρακτικές και να κατευθύνεται προς τις περισσότερο υπόρρητες και άγνωστες. Τίθεται, επίσης, ο προβληματισμός, αναφορικά με το πώς διαφορετικά θα ήταν, αν η ανάλυση και η σκέψη για την ενεργό κοινωνική συμμετοχή βασιζόταν στη βάση του πώς τοποθετείται κοινωνικά ο γραμματισμός, με βάση τις πρακτικές των νέων. Στη βάση της πρακτικής της κοινωνικής συμμετοχικότητας μέσω της τέχνης (Kester, 2004), του «νέου υλισμού» (Bennett, 2010) και της «βιωματικής θεωρίας» (Gordon, 2014), υποστηρίζεται η δυνατότητα υιοθέτησης ενός ανοικτότερου οντολογικού πλαισίου, το οποίο να διανοίγει δημιουργικούς χώρους για τη νέα γενιά και το οποίο επανατοποθετεί τους γραμματισμούς του ακτιβισμού, με εστίαση στην ενεργό κοινωνική συμμετοχή και στις ενσωματωμένες πρακτικές.

Vally Lytra,
Senior Lecturer,
Goldsmiths,
University of London
(CV)

Η στροφή της μελέτης της γλώσσας και της εκπαίδευσης προς την πολυγλωσσία: Εμπειρίες χρήσης της γλώσσας και γραμματισμού των παιδιών στο οικογενειακό και κοινοτικό τους περιβάλλον

Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια εννοιολογική μετατόπιση από την αντίληψη των γλωσσών ως διακριτών, αυστηρά οριοθετημένων, γλωσσικών συστημάτων, στην αντίληψή τους ως κοινωνικών και ιδεολογικών κατασκευών. Επιπρόσθετα, το ενδιαφέρον των ερευνητών μετατοπίστηκε από τη μελέτη του γλωσσικού κώδικα στη μελέτη των χρηστών της γλώσσας, των πολυγλωσσικών τους ρεπερτορίων και των βιογραφικών τους διαδρομών, τοποθετημένων σε τοπικό και σε παγκόσμιο πλαίσιο (Blackledge και Creese 2010; Heller 2007; Makoni και Pennycook 2007; Martin-Jones, Blackeledge και Creese 2012). Από μεθοδολογική άποψη, η προαναφερθείσα νέα εννοιολόγηση της γλώσσας έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη ποικίλων εθνογραφικών και κριτικών προσεγγίσεων στην έρευνα της πολυγλωσσίας. Ένα ενδιαφέρον παράδειγμα αποτελούν οι εθνογραφικές έρευνες από ομάδες ερευνητών σε διαφορετικά αλλά συγκρίσιμα πλαίσια (multi-sited team ethnographies) (Martin-Jones και Martin 2017; Gardner και Martin-Jones 2012).

Πώς θα μπορούσε το επιστημολογικό και μεθοδολογικό αυτό πρίσμα να συμβάλει στη διαμόρφωση των στάσεων και των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών, αναφορικά με τις γλώσσες, τους γραμματισμούς και τις ταυτότητες των μαθητών/μαθητριών; Ποια διδάγματα θα μπορούσαν να αντλήσουν οι εκπαιδευτικοί από τις εμπειρίες μάθησης και χρήσης των γλωσσών και του γραμματισμού των παιδιών στο οικογενιακό και στο κοινοτικό τους περιβάλλον, ώστε να είναι σε θέση να υποστηρίξουν παιδαγωγικές πρακτικές και προσεγγίσεις, που να αξιοποιούν το γλωσσικό και το πολιτισμικό κεφαλαίο όλων των μαθητών/μαθητριών; Στη συγκεκριμένη παρουσίαση, θα γίνει προσπάθεια να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα, μέσω παραδειγμάτων από δύο εθνογραφικές έρευνες από ομάδες ερευνητών. Η πρώτη έρευνα εξέτασε τις γλωσσικές και διδακτικές πρακτικές σε κοινοτικά σχολεία (απογευματινά ή σαββατιανά) στο Ηνωμένο Βασίλειο (Creese κ.ά., 2007). Η δεύτερη έρευνα διερεύνησε τον θρησκευτικό γραμματισμό (faith literacies) στο οικογενειακό περιβάλλον, σε χώρους λατρείας και σε χώρους θρησκευτικής αγωγής στο Λονδίνο. Και οι δύο έρευνες στηρίχτηκαν σε μια ενδυναμωτική προσέγγιση στους πολυσημειωτικούς και πολυγλωσσικούς πόρους των παιδιών, η οποία αναδεικνύει τη συνθετότητα των βιογραφιών, των ρεπερτορίων και των ταυτοτήτων τους, ενώ παράλληλα λαμβάνει υπόψη τις ευρύτερες κοινωνικές, πολιτισμικές και θεσμικές διαδικασίες, που εμπλέκονται στη δημιουργία νοήματος και στη διαπραγμάτευση των ταυτοτήτων των υποκειμένων (Lytra κ.ά., 2016).