Αναφορικά με το πιο πάνω θέμα, αποστέλλονται πληροφορίες, οι οποίες αφορούν τους τρεις υπό έμφαση στόχους, που έχουν τεθεί από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, για τη σχολική χρονιά 2015–2016. Οι στόχοι είναι οι ακόλουθοι:

1. Βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων

2. Ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και προώθηση της ισότητας και του σεβασμού, στο πλαίσιο της εκστρατείας κατά της ρητορικής μίσους του Συμβουλίου της Ευρώπης

3. Διαχρονικά διδάγματα από τους αγώνες των Κυπρίων για Ελευθερία και εισηγήσεις για τρόπους διάχυσής τους τους.

Πιο κάτω, δίνονται, συνοπτικά, πληροφορίες για τον κάθε ένα από τους στόχους. Επίσης, επισυνάπτεται Παράρτημα με εισηγήσεις, προς τις σχολικές μονάδες, για προώθηση και υλοποίηση των στόχων.

1^ος Στόχος: Βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων

Η βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων έχει τεθεί ως υπό έμφαση στόχος, για δεύτερη συνεχή σχολική χρονιά, για τους εξής λόγους:

Ο στόχος αφορά άμεσα τη βασική αποστολή όλων των εμπλεκομένων, στο εκπαιδευτικό σύστημα (του Υπουργείου, των διευθύνσεων των σχολικών μονάδων και των εκπαιδευτικών). Επομένως, θεωρείται διαχρονικός στόχος της εκπαίδευσής μας, σημείο το οποίο αποτέλεσε και ουσιαστική απαίτηση των σχολικών μονάδων, κατά την ανατροφοδότηση που έδωσαν σε αυτό το θέμα. Οι σχολικές μονάδες τόνισαν, ταυτόχρονα, ς την ανάγκη επέκτασης του χρόνου προώθησης υλοποίησης του στόχου, για τη φετινή τουλάχιστον σχολική χρονιά.

Το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος στόχος τέθηκε υπό έμφαση και την περσινή σχολική χρονιά έδωσε την ευκαιρία για ανανέωση και ενίσχυση του ενδιαφέροντος και των προσπαθειών όλων, για συνεχή βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Επομένως, φέτος, το ενδιαφέρον και οι προσπάθειες κάθε σχολικής μονάδας πρέπει να κατευθυνθούν πιο συστηματικά, πιο μεθοδικά κα πιο συγκεκριμένα στη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων, Οι προσπάθειες των σχολικών μονάδων θα έχουν ως βάση και ως θεμέλιο την εμπειρία και τη γνώση που απέκτησαν κατά την περσινή σχολική χρονιά, εφόσον ασχολήθηκαν σε μεγάλο βαθμό με τον τόσο σημαντικό αυτό στόχο.

Τα αναδομημένα Αναλυτικά Προγράμματα όλων των γνωστικών αντικειμένων Προδημοτικής, Δημοτικής και Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης (Γυμνασιακού κύκλου), στη βάση Δεικτών Επιτυχίας και Δεικτών Επάρκειας, τα οποία θα εφαρμοστούν κατά τη φετινή σχολική χρονιά, αναμένεται να συμβάλουν σημαντικά στη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Οι Δείκτες Επιτυχίας αναφέρονται στα μαθησιακά αποτελέσματα, τα οποία αναμένεται να επιτευχθούν, κατά τάξη ή συνδυασμό τάξεων και κατά επίπεδο εκπαίδευσης, και οι Δείκτες Επάρκειας αναφέρονται στο τι πρέπει να διδαχθεί ο μαθητής, για να επιτύχει τα καθορισμένα μαθησιακά αποτελέσματα. Η αξιοποίηση των Δεικτών από τις σχολικές μονάδες και ιδιαίτερα από τους/τις ίδιους/ες τους/τις εκπαιδευτικούς αναμένεται ότι θα αποτελέσει σημαντικό παράγοντα, στην όλη προσπάθεια βελτίωσης των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Οι Δείκτες αποτελούν λειτουργικούς προοργανωτές των Αναλυτικών Προγραμμάτων, με επίκεντρο την ανάπτυξη του μαθητή και της μαθήτριας. Αποτελούν εργαλείο ώστε η προσοχή του/της εκπαιδευτικού και του/της μαθητή/ριας να στραφεί στο τι μαθαίνει ο/η μαθητής/ρια (δείκτης επιτυχίας) και όχι στο ποια ύλη καλύπτεται, καθώς και στη συγκεκριμενοποίηση των απαραίτητων διδακτέων για κάθε αναμενόμενο μαθησιακό αποτέλεσμα, δηλαδή για κάθε δείκτη επάρκειας.

Τα Νέα Ωρολόγια Προγράμματα, τα οποία θα εφαρμοστούν από τη φετινή σχολική χρονιά, αναμένεται να συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου για βελτίωσης της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Σημειώνεται ότι το Υπουργείο ανέπτυξε τα Νέα Ωρολόγια Προγράμματα, λαμβάνοντας υπόψη την Έκθεση της Επιστημονικής Επιτροπής για την Αξιολόγηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων και τις εισηγήσεις/αδυναμίες, που επισημαίνονταν από το διδακτικό προσωπικό των σχολείων μας.

Λαμβάνοντας υπόψη τόσο τη συσσωρευμένη διεθνή επιστημονική έρευνα και εμπειρία όσο και την ανατροφοδότηση που δόθηκε από τις σχολικές μονάδες προς τις Διευθύνσεις του Υπουργείου και σε συνέχεια της περσινής εγκυκλίου (Αρ. Εγκυκλίου dde438a, με ημερομηνία 13 Οκτωβρίου 2014), στο Παράρτημα δίνονται σημαντικές πληροφορίες και εισηγήσεις προς τις σχολικές μονάδες για την προώθηση των στόχων. Επισημαίνεται, ότι η κάθε σχολική μονάδα, με βάση τις ιδιαίτερες ανάγκες της και αξιοποιώντας το ανθρώπινο δυναμικό της, έχει τη δυνατότητα να υιοθετήσει εισηγήσεις που θεωρεί κατάλληλες για αυτήν και να εμπλουτίσει την όλη προσπάθεια με δικές της πρακτικές, συνδέοντας λειτουργικά την προώθηση των υπό έμφαση στόχων, με το σχέδιο δράσης του σχολείου και την επαγγελματική μάθηση των εκπαιδευτικών.

Ενδείκνυται όπως η κάθε σχολική μονάδα, αφού διαγνώσει τις ιδιαίτερές της ανάγκες, αποστείλει επιγραμματικά σε ηλεκτρονική μορφή, στον/την οικείο/α Επιθεωρητή/ρια, τον/τους επιμέρους στόχο/στόχους που έχει θέσει, μέχρι την Παρασκευή 9 Οκτωβρίου 2015. Σκοπός της όλης προσπάθειας είναι να συγκεντρωθούν οι στόχοι όλων των σχολικών μονάδων και να κοινοποιηθούν σε αυτές το συντομότερο δυνατόν, ώστε οι σχολικές μονάδες που έχουν θέσει παρόμοιους στόχους να μπορέσουν να συνεργαστούν μεταξύ τους και να ανταλλάξουν καλές πρακτικές. Σε μεταγενέστερο στάδιο αναμένεται να δοθεί περαιτέρω λεπτομερής ενημέρωση από την κάθε Διεύθυνση του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού (Δημοτική, Μέση Γενική και Μέση Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση).

2^ος στόχος: Ευαισθητοποίηση των μαθητών κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και προώθηση της ισότητας και του σεβασμού, στο πλαίσιο της εκστρατείας κατά της ρητορικής μίσους του Συμβουλίου της Ευρώπης

Με βάση την κοινή παραδοχή ότι η εκπαίδευση έχει νομική, πρακτική και ηθική υποχρέωση να διατηρεί ένα εκπαιδευτικό και μαθησιακό περιβάλλον αγωγής των μαθητών/ριών, στο οποίο παρέχονται ίσες ευκαιρίες, χωρίς διακρίσεις και κανενός είδους αποκλεισμό, καθώς επίσης και με βάση εισηγήσεις της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας, στις 10 Μαρτίου 2015, και εκθέσεις της Επιτρόπου Διοικήσεως και της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού έχει θέσει ως έναν από τους υπό έμφαση στόχους της νέας σχολικής χρονιάς το θέμα: «Η εκστρατεία κατά της ρητορικής μίσους και η ένταξή της στους στόχους της νέας σχολικής χρονιάς. Η ευαισθητοποίηση των μαθητών κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και η προώθηση της ισότητας, της διαφορετικότητας και του σεβασμού».

Το σχολείο αποτελεί φορέα πολιτικής του κράτους. Επομένως, το σχολείο καλείται να αποτελέσει τον φορέα εφαρμογής αντιρατσιστικής πολιτικής, απομακρυσμένης από κάθε μισαλλόδοξη συμπεριφορά και το πεδίο αποτελεσματικής αντιμετώπισης όλων εκείνων των παραγόντων που συμβάλλουν στην εκδήλωση κάθε μορφής κοινωνικού αποκλεισμού, εκφοβισμού και διακρίσεων Τέτοιες πολιτικές και πρακτικές συνάδουν τόσο με διεθνείς ευρωπαϊκές συμβάσεις που έχει επικυρώσει η Κύπρος (Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, Σύσταση cm/REC ,010, της Επιτροπής των Υπουργών των Κρατών Μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης, για την καταπολέμηση διακρίσεων βάσει σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου, Σύμβαση για Εξάλειψη Κάθε Μορφής Βίας κατά των Γυναικών του ΟΗΕ, Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης του Συμβουλίου της Ευρώπης -European Social Charter) όσο και με ερευνητικά δεδομένα που παρουσιάζονται στη διεθνή βιβλιογραφία.

Η αναγνώριση της ετερότητας είναι πλέον βασικό συστατικό στοιχείο της σχολικής κοινότητας και η διαχείρισή της ετερότητας αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση για το εκπαιδευτικό σύστημα, που καλείται να λειτουργήσει ως μηχανισμός κοινωνικής ενσωμάτωσης παιδιών με διαφορετική καταγωγή, αλλά και κάθε είδους διαφορετικότητα, που εκδηλώνεται με πολλούς και ποικίλους τρόπους. Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί, για όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας, ένα περιβάλλον ασφάλειας, ανεκτικότητας, σεβασμού και ισότητας, όπου όλοι οι μαθητές και οι μαθήτριες απολαμβάνουν, στον μέγιστο βαθμό, το αγαθό της εκπαίδευσης και έχουν προοπτικές για σχολική και κοινωνική επιτυχία και βελτίωση των μαθησιακών τους αποτελεσμάτων.

Όλοι όσοι εμπλέκονται στην μαθησιακή διαδικασία, ευρισκόμενοι μπροστά στην πρόκληση, έχουν να επιτελέσουν έναν σύνθετο και ουσιώδη ρόλο. Αφενός, να ανιχνεύσουν και να καταπολεμήσουν στερεότυπα, προκαταλήψεις και αρνητικές συμπεριφορές, που πλήττουν το παιδαγωγικό περιβάλλον και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και να διαμορφώσουν συνθήκες ειρηνικής και δημιουργικής συνύπαρξης όλων των παιδιών, χωρίς τα επικίνδυνα φαινόμενα της ξενοφοβίας και του ρατσισμού, που διαταράσσουν την κοινωνική συνοχή. Αφετέρου, δια μέσου της εκπαίδευσης, να καλλιεργήσουν τις αξίες του αλληλοσεβασμού, της αλληλεγγύης και της αλληλοκατανόησης και να βοηθήσουν τους μαθητές να αναπτύξουν στάσεις και δεξιότητες, οι οποίες θα τους βοηθήσουν να ζουν σε έναν κόσμο, που χαρακτηρίζεται από πολυμορφία και ετερότητα, να αποδέχονται το διαφορετικό, να είναι κοινωνικά συνειδητοποιημένοι και ευαίσθητοι πολίτες και να οικοδομούν κοινωνίες απαλλαγμένες από στοιχεία της βίας, του ρατσισμού, της μισαλλοδοξίας και της ξενοφοβίας αλλά και όπου όλοι έχουν απολαβές εκπαιδευτικές και κοινωνικές.

Η ανοχή στην περιθωριοποίηση, τον αποκλεισμό ή στις διακρίσεις σε βάρος ατόμων ή ομάδων με διαφορετικά χαρακτηριστικά, πληγώνει τα θύματα, ως άτομα αλλά και ως μέλη της ομάδας στην οποία ανήκουν, επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις σε ολόκληρη τη σχολική κοινότητα και υπονομεύει τη λειτουργία του Ανθρώπινου Σχολείου.

Στο ευρύτερο πλαίσιο του 2^ου στόχου, εντάσσεται και ο επιμέρους στόχος "Το δικαίωμα των παιδιών της Κύπρου και του κόσμου στην ειρήνη-Οικοδομούμε έναν Πολιτισμό Ειρήνης και Μη-Βίας", μετά από εισήγηση της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Η ειρήνη, μαζί με την ελευθερία, την ίση μεταχείριση και τη δικαιοσύνη, αποτελούν τα ύψιστα ιδανικά, που θεμελιώνονται στο σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα είναι και η εκπαίδευση. Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να απολαμβάνει εκπαίδευση που υπηρετεί το ιδανικό της ειρήνης, σε ένα περιβάλλον όπου οι μεγάλες ανθρώπινες αξίες εφαρμόζονται μέσα από δραστηριότητες, στις οποίες εμπλέκονται διδάσκοντες και διδασκόμενοι.

Η σχολική κοινότητα θα ωφεληθεί με την ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών, των μαθητών, των οικογενειών τους και της κοινότητας για θέματα που απορρέουν από κάθε είδους ρατσιστικές συμπεριφορές.

Παράγοντες που θα βοηθήσουν στην επιτυχία του στόχου είναι:

- Η αποδοχή, η αναγνώριση και ορθή διαχείριση του προβλήματος.

- Η θέληση για δράση, η ετοιμότητα, το προσωπικό ενδιαφέρον και η ιδιαίτερη ευαισθησία, που θα επιδείξουν η διευθυντική ομάδα και το προσωπικό του σχολείου.

- Η συνεχής και συστηματική δραστηριοποίηση του έμψυχου υλικού της σχολικής μονάδας.

- Η διεύρυνση βάσης, για την εφαρμογή της πολιτικής με γνωστοποίηση και εμπλοκή των γονιών των μαθητών/ριών αλλά και της ευρύτερης κοινότητας.

- Ο εμπλουτισμός του σχολικού προγράμματος, με αξιοποίηση του γνωστικού αντικειμένου της Αγωγής Υγείας και όχι μόνο, για την εφαρμογή βιωματικών και δημιουργικών παρεμβάσεων αντιρατσιστικής εκπαίδευσης. Ειδικότερα, το Πρόγραμμα Σπουδών Αγωγής Υγείας, που διδάσκεται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, περιλαμβάνει ξεχωριστή θεματική ενότητα με τίτλο: «3.3: Διαπολιτισμικότητα, αποδοχή και διαχείριση της διαφορετικότητας».

- Η αξιοποίηση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, στο πλαίσιο της υποστήριξης της επαγγελματικής μάθησης των εκπαιδευτικών, και η συμμετοχή σε επιμορφωτικές δράσεις του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και άλλων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, υπηρεσιών και φορέων (κυβερνητικών ή μη).

- Η αξιοποίηση του «Κώδικα Συμπεριφοράς Κατά του Ρατσισμού & Οδηγού Διαχείρισης και Καταγραφής Ρατσιστικών Περιστατικών» μπορεί να συμβάλει πολύ αποτελεσματικά προς την κατεύθυνση της υλοποίησης του στόχου. Η εφαρμογή της αντιρατσιστικής πολιτικής αυτής αποτελεί και εισήγηση της Επιτρόπου Διοικήσεως σε σχετική της έκθεση, μετά και την ενεργό εμπλοκή του Γραφείου της, στη δημιουργία και πιλοτική εφαρμογή της. Στον Κώδικα και Οδηγό περιλαμβάνεται σαφές και αναλυτικό θεωρητικό υπόβαθρο καθώς και διαδικασίες και μέτρα πρακτικής εφαρμογής της αντιρατσιστικής πολιτικής και διαχείρισης των ρατσιστικών περιστατικών, πρωτίστως, με παιδαγωγικούς όρους και με βάση τους κανονισμούς λειτουργίας των δημόσιων σχολείων, με στόχο την αλλαγή των συμπεριφορών. Κατά τη σχολική χρονιά 2014-15, ο Κώδικας Συμπεριφοράς κατά του Ρατσισμού και Οδηγός Διαχείρισης και Καταγραφής Ρατσιστικών Περιστατικών εφαρμόστηκαν πιλοτικά σε εφτά δημόσια σχολεία (πέντε δημοτικά και δύο γυμνάσια), σε τρεις επαρχίες. Στα πλαίσια της πιλοτικής εφαρμογής πραγματοποιήθηκαν πολλές και ποικίλες δράσεις, με σκοπό τη γνωστοποίηση της πολιτικής σε όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας και την εμπέδωση των στόχων και των δεσμεύσεών της. Η αξιολόγηση της πιλοτικής εφαρμογής της αντιρατσιστικής πολιτικής από τα εφτά σχολεία έχει, γενικά, καταδείξει θετικά αποτελέσματα στον βαθμό ευαισθητοποίησης όλων των μελών της σχολικής κοινότητας σε θέματα ρατσισμού και διακρίσεων, στον βαθμό αναφορών ρατσιστικών περιστατικών από θύματα και θεατές και στην αποτελεσματικότητα των παιδαγωγικών μέτρων που προβλέπονται ως κυρώσεις στον Κώδικα και Οδηγό.

3^ος Στόχος: Διαχρονικά διδάγματα από τους αγώνες των Κυπρίων για Ελευθερία

Η υλοποίηση του στόχου «Διαχρονικά διδάγματα από τους αγώνες των Κυπρίων για Ελευθερία» για τη νέα χρονιά 2015-16 θα συνεχίσει με βάση α) τις κατευθυντήριες γραμμές της χρονιάς 2014-15 και β) το ότι αυτοί οι αγώνες αφορούν όλη την ιστορική πορεία του λαού μας και όλους τους αγώνες για Ελευθερία.

Στο πλαίσιο του ευρύτερου στόχου για γνωριμία με την ιστορία της πατρίδας μας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, γίνεται ανασκόπηση των διαχρονικών αγώνων των κατοίκων της Κύπρου για Ελευθερία, οι οποίοι εκδηλώνονταν είτε σε τοπικό είτε σε εθνικό, είτε σε διεθνές επίπεδο.

Μέσα από την υλοποίηση του πιο πάνω στόχου, αναμένεται να αναδυθούν το ήθος και η στάση ζωής, που τήρησαν οι αγωνιστές και ιδιαίτερα η νέα γενιά σε αυτούς τους αγώνες έτσι ώστε, παράλληλα, να ενδυναμωθεί η ιστορική γνώση και μνήμη των σημερινών μαθητών/τριών. Η συμπλήρωση, των 60 χρόνων από την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ, μπορεί να αξιοποιηθεί ως πυλώνας αυτής της προσπάθειας, η οποία, ας σημειωθεί, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη σταθερή επιδίωξή μας για την ενίσχυση της αποφασιστικότητας και της αγωνιστικότητας της νέας γενιάς, για απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας μας.

Οι πανανθρώπινες αξίες που αναδύονται από την έννοια της ελευθερίας, όπως είναι για παράδειγμα η δημοκρατική βούληση, η αλληλεγγύη, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα και τη διαφορετική άποψη, αναμένεται να αναδειχθούν και να προωθηθούν μέσα από διάφορα μαθήματα του Αναλυτικού Προγράμματος. Γεγονότα που αμαύρωσαν αυτές τις αξίες μπορούν να περιληφθούν σε ιστορικές αναδρομές , στα πλαίσια της υλοποίησης του πιο πάνω στόχου. Τα σχολεία καλούνται να επιλέξουν, να προγραμματίσουν και να εφαρμόσουν το δικό τους πλάνο δράσης, με τρόπο που να δίνει την ευκαιρία γνωριμίας τόσο με τα ιστορικά γεγονότα όσο και με τη στάση ζωής και την αυτοθυσία ηρωικών μορφών του λαού μας.

Επιδίωξη είναι οι μαθητές/τριες να κατανοήσουν ότι το αγωνιστικό πνεύμα είναι η κύρια γενεσιουργός αιτία υψηλών πολιτισμικών επιτευγμάτων και ότι η απόφαση των ανθρώπων της Κύπρου για θυσία ήταν μια ενσυνείδητη επιλογή. Οι εθνικοί αγώνες δεν εξυψώνουν μόνο τα άτομα αλλά και τον λαό στο σύνολό του. Η διαλεκτική παρελθόντος και παρόντος και η άντληση διδαγμάτων θα αποτελέσουν ένα σταθερό σημείο αναφοράς, για συνοικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου, μέσα στον οποίο η νέα γενιά, καθοδηγούμενη από τις θεμελιώδεις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα αγωνίζεται με αισιοδοξία και θα βιώνει τη χαρά της δημιουργίας.

Η ιστορία του τόπου θα πρέπει να ζωντανέψει στα μάτια των μαθητών /τριών με την ανάπτυξη προγραμμάτων/ δράσεων/πρωτοβουλιών που θα αναδεικνύουν, μέσω γεωγραφικών, ιστορικών, πολιτισμικών και γλωσσικών στοιχείων, το ενιαίο και αδιαίρετο του τόπου.

Εισήγηση για την φετινή χρονιά είναι να δοθεί έμφαση στην ανταλλαγή καλών πρακτικών μεταξύ των σχολείων.

Στα πλαίσια της λελογισμένης αυτονομίας των σχολικών μονάδων, αναμένεται να γίνει επιλογή δράσεων, ανάλογα και με το τοπικό συγκείμενο και τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε σχολείου. Η αμεσότερη εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας είναι σημαντική και αναμένεται να εντατικοποιηθεί ακόμα περισσότερο, στη νέα σχολική χρονιά.

Εγκύκλιος

Παράρτημα Α΄

Παράρτημα Β΄

Κώδικας