Το CD-ROM που κρατάτε στα χέρια σας εκπονήθηκε κι αυτό, μαζί με το άλλο διδακτικό έντυπο και ηλεκτρονικό διδακτικό υλικό, στο πλαίσιο του Έργου 4.1.1.δ "Παραγωγή βοηθητικού εκπαιδευτικού υλικού για την εισαγωγή θεμάτων σχετικά με τα φύλα στην εκπαιδευτική διαδικασία" που εντάσσεται στον Άξονα Προτεραιότητας 4 του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ ("Προγράμματα υποστήριξης της αρχικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης για γυναίκες"). Η Πράξη συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ). Τελικός δικαιούχος είναι το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και φορέας υλοποίησης ο τομέας Παιδαγωγικής του τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του ιδίου Πανεπιστημίου.
Στο πλαίσιο του Έργου 4.1.1.δ εκπονήθηκαν τρία CD-ROM, ένα για το Νηπιαγωγείο, ένα για το Δημοτικό-Γυμνάσιο και ένα για το Γενικό Λύκειο- ΕΠΑΛ/ΕΠΑΣ. Τα CD-ROM αυτά συνδέονται λειτουργικά με τα άλλα μέρη του υλικού που έχει παραχθεί και προσφέρεται υποστηρικτικά για εμπλουτισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας με τη θεματική του φύλου. Έτσι, το CD-ROM του Δημοτικού - Γυμνασίου, όπως και εκείνα για τις υπόλοιπες βαθμίδες, σχεδιάστηκε και συντάχθηκε με σκοπό αφενός να συμβάλει στην περαιτέρω ενημέρωση των εκπαιδευτικών σχετικά με τη θεματική του φύλου και, αφετέρου, να αποτελέσει ένα εργαλείο για συζήτηση και ανάπτυξη προβληματισμού στην τάξη, για το σχεδιασμό εκπαιδευτικών παρεμβάσεων ή για την υλοποίηση των διαθεματικών δραστηριοτήτων που προτείνονται από τα νέα σχολικά εγχειρίδια. Περιλαμβάνει πολυμεσικό υλικό, όπως συνεντεύξεις με γυναίκες πολιτικούς, γιατρούς, πυροσβέστες κ.ά., φωτογραφικό υλικό, αποσπάσματα από DVD, έντυπο «σαρωμένο» υλικό, όπως αποσπάσματα από βιβλία ή λευκώματα, άρθρα από τον ημερήσιο και περιοδικό τύπο, άρθρα που προσφέρονται από ιστοσελίδες του διαδικτύου κ.λπ.
Το περιεχόμενο του CD-ROM αναφέρεται αφ’ ενός στους πολύχρονους διεκδικητικούς αγώνες των γυναικών για κατοχύρωση βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων και αφ’ ετέρου στην παρουσία, στη συμμετοχή και στη συνεισφορά των γυναικών στο ιστορικοκοινωνικό και το πολιτιστικό γίγνεσθαι, όπως και στο πεδίο των επιστημών.
Το όλο εγχείρημα θεμελιώνεται στην αφετηριακή παραδοχή που προκύπτει από επιστημονικές μελέτες και έρευνες, οι οποίες συγκλίνουν στη διαπίστωση ότι οι γυναίκες έχουν αποσιωπηθεί και ως ένα μεγάλο βαθμό παραμένουν “αόρατες” ως δρώντα υποκείμενα στην ιστορία, στην οικονομία, στις επιστήμες και τις τέχνες. Η διαπίστωση αυτή αποτυπώνεται, ως ένα μεγάλο βαθμό, και στα επίσημα σχολικά εγχειρίδια, παρά τη σημαντική προσπάθεια που έχει καταβληθεί για το αντίθετο.
Έτσι, στο πλαίσιο μιας υποστηρικτικής παρέμβασης δημιουργήσαμε ένα CD-ROM, το οποίο, ανάμεσα στα άλλα, εμπεριέχει υλικό σχετικά με την παρουσία και τη
συμβολή των γυναικών σε διάφορους τομείς της δημόσιας κοινωνικής ζωής τόσο κατά το παρελθόν όσο και στις μέρες μας.
Το υποστηρικτικό βοηθητικό εκπαιδευτικό υλικό που εμπεριέχεται στο CD-ROM είναι ταξινομημένο σε θεματικές κατηγορίες. Τα κείμενα προσφέρονται σε συμβατικό πρόγραμμα (pdf) έτσι ώστε η περιήγηση και η πλοήγηση στα θέματα που έχουν ενταχθεί σε κάθε κατηγορία, όπως και η μετάβαση από τη μια κατηγορία στην άλλη, να είναι απλή και γρήγορη και, γενικά, να μην προαπαιτεί προχωρημένες γνώσεις πληροφορικής. Για οδηγίες πλοήγησης επιλέξτε από το κεντρικό μενού τη «Βοήθεια». Το έντυπο και το φωτογραφικό υλικό που εμπεριέχεται στο CD-ROM είναι δυνατό να εκτυπωθεί και να χρησιμοποιηθεί, κατά την κρίση των εκπαιδευτικών, στην τάξη.
Όπως είναι ευνόητο, η αποτελεσματική χρήση και αξιοποίηση του υλικού που προσφέρεται από το CD-ROM στο πλαίσιο της διδασκαλίας προϋποθέτει την πλοήγηση των εκπαιδευτικών έτσι ώστε να γνωρίσουν το υλικό και να επιλέξουν το κατάλληλο και το συναφές με την εκάστοτε διδακτική ενότητα ή τη συζήτηση/ προβληματισμό που κατά την κρίση τους αποφασίζουν να αναπτύξουν στην τάξη.
Οι εκπαιδευτικοί, επίσης, χρειάζεται να έχουν οργανώσει το μάθημα και να έχουν οριοθετήσει τους επιδιωκόμενους στόχους μέσα από τη χρήση του βοηθητικού υλικού που θα επιλέγουν. Επιδιωκόμενοι στόχοι μπορεί, ενδεικτικά, να είναι:
- η πληροφόρηση και η γνώση των μαθητών/τριών για την ιστορία και τους αγώνες του γυναικείου κινήματος,
- ο προβληματισμός και η ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών αναφορικά με τις ασύμμετρες και εξουσιαστικές κοινωνικές σχέσεις των φύλων,
- η κριτική αντιμετώπιση και η αποδόμηση των παραδοσιακών στερεοτυπικών αναπαραστάσεων για τα φύλα,
- η ανάδειξη θετικών παραδειγμάτων γυναικών τόσο κατά το παρελθόν όσο και σήμερα,
- η διεύρυνση των ταυτοτήτων του φύλου, έτσι ώστε να συμπεριλαμβάνουν χαρακτηριστικά προσωπικότητας, αξίες, φιλοδοξίες, στόχους ζωής κτλ. που παραδοσιακά αποδίδονται και θεωρούνται αποδεκτά μόνο για το ανδρικό ή το γυναικείο φύλο.
- η ενδυνάμωση των μαθητών/τριών να επιλέξουν την εκπαιδευτική και την επαγγελματική τους κατεύθυνση, πορεία και εξέλιξη υπερβαίνοντας τους περιορισμούς των σχετικών στερεοτυπικών αντιλήψεων που συντηρούν τον κάθετο και τον οριζόντιο διαχωρισμό των θέσεων εργασίας με βάση το φύλο.
Οι εκπαιδευτικοί είναι δυνατό να ζητήσουν από τους/τις μαθητές/τριες να «περιεργαστούν», είτε ατομικά ή ομαδικά, το CD-ROM και να αναζητήσουν πληροφορίες για διάφορα θέματα όπως π.χ. εκπαίδευση και φύλο, γυναίκες στην αγορά εργασίας, γυναίκες και ανθρώπινα δικαιώματα, γυναίκες στον αθλητισμό ή βιογραφίες γυναικών επιστημόνων, καλλιτεχνών, λογοτεχνών, πολιτικών.
Τα αποτελέσματα της πλοήγησης των μαθητών/τριών είναι δυνατό να παρουσιαστούν και να συζητηθούν στην τάξη. Με τον τρόπο αυτό, θέματα που αφορούν και συνδέονται με το γυναικείο φύλο εισάγονται στην εκπαιδευτική διαδικασία, οι μαθητές/τριες εξοικειώνονται με τη χρήση των νέων τεχνολογιών, ενθαρρύνονται στη συνεργατική και διερευνητική μάθηση και, τέλος, ασκούνται στην προφορική παρουσίαση και ανάπτυξη θεμάτων μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας.
Κρίνουμε σκόπιμο να επισημάνουμε στο σημείο αυτό ότι η φεμινιστική μελέτη και έρευνα έχει σημειώσει τεράστια ανάπτυξη, από τα τέλη περίπου της δεκαετίας του ’60 και εξής, με αποτέλεσμα η σχετική βιβλιογραφία, έντυπη και ηλεκτρονική να είναι ευρύτατη. Στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο δημοσιεύονται, πολύ συχνά, σχετικά άρθρα. Το υλικό που εμπεριέχεται στο CD-ROM δεν καλύπτει, βέβαια, σφαιρικά και διεξοδικά τη μελέτη, την έρευνα ή την αρθρογραφία που αναφέρεται στο ζήτημα των έμφυλων κοινωνικών σχέσεων. Είναι ενδεικτικό υλικό που προσφέρεται για χρήση, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας αλλά και που μπορεί να υποκινήσει το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών και των μαθητών/τριών και να αποτελέσει ένα παράδειγμα συλλογής σχετικού υλικού και δημιουργίας φακέλων τους οποίους, βέβαια, θα επικαιροποιούν.
Ολοκληρώνοντας αυτή τη σύντομη εισαγωγή κρίνουμε σκόπιμο και από τη θέση αυτή να ευχαριστήσουμε θερμά τους/τις εκδότες/τριες του ημερήσιου και περιοδικού τύπου, τους/τις ιδιοκτήτες/τριες εκδοτικών οίκων, τους/τις συγγραφείς, αρθρογράφους, σκηνοθέτες για την προθυμία με την οποία συναίνεσαν στην ένταξη πνευματικών δημιουργημάτων τους στο CD-ROM. Ευχαριστούμε, επίσης, θερμά τα μέλη της ερευνητικής ομάδας του παρόντος πακέτου εργασίας για τη σημαντική συμβολή τους στην εκπόνησή του.
Σας ευχόμαστε καλή πλοήγηση και καλό μάθημα.
Οι επιστημονικώς υπεύθυνες του πακέτου
Καντζάρα Βασιλική
Μαραγκουδάκη Ελένη
Στο πλαίσιο του Έργου εκπονήθηκαν τα παρακάτω πακέτα έντυπου υλικού για τις υπόλοιπες βαθμίδες της εκπαίδευσης (Νηπιαγωγείο, Δημοτικό) τα οποία προσφέρονται στην ιστοσελίδα του προγράμματος (www.isotita-epeaek.gr)