ΠΡΟΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΣΗ (ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ)

Ανάπτυξη υπευθυνότητας - Χριστιάνα Δίπλη (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Αμμόχωστος)

Βασικός πυλώνας του σεμιναρίου θα είναι η ανάπτυξη τρόπων διαχείρισης των μαθητών/τριων που παρουσιάζουν (α) αδιαφορία για το σχολείο και έλλειψη ταύτισης με τη σχολική εργασία, (β) άρνηση να ενσωματωθούν στο σχολικό περιβάλλον εξαιτίας απόρριψης και/ή μη αποδοχής τους από τους υπόλοιπους μαθητές/τριες, και (γ) απειθαρχία και ανυπακοή στους σχολικούς κανονισμούς. Επιπλέον, το σεμινάριο θα εστιάζεται στην ανάπτυξη τρόπων βελτίωσης των σχέσεων και επικοινωνίας καθηγητών/τριων – μαθητών/τριων, γονέων– μαθητών/τριων, μαθητών/τριων – μαθητών/τριων, και καθηγητών/τριων – γονέων. Επίσης, το σεμινάριο θα στοχεύει στην ψυχική και κοινωνικό-συναισθηματική ενδυνάμωση των μαθητών/τριων, και ενδυνάμωση των καθηγητών/τριων και των γονέων με τις βέλτιστες επικοινωνιακές τεχνικές και άλλες δεξιότητες, ούτως ώστε να βελτιωθούν οι σχέσεις τους με τους μαθητές/τριες. Ως εκ τούτου, όλα τα εμπλεκόμενα μέλη, όπως οι «σημαντικοί άλλοι» στην ζωή των μαθητών/τριων που είναι οι καθηγητές/τριες και οι γονείς τους και οι ίδιοι οι μαθητές/τριες, θα αποκτήσουν δεξιότητες ζωής και τρόπους διαχείρισης των προβλημάτων που αναφύονται στα διάφορα εξελικτικά στάδια των μαθητών/τριων.

Ανοίγοντας την αυλαία του θεάτρου στην τάξη - Μαρίνα Κατσαρή (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος, Αμμόχωστος)

• Εξοικείωση με πρακτικές, τεχνικές αφήγησης και Τεχνικών Εκπαιδευτικού Δράματος • Παρουσίαση δειγματικών μαθημάτων και βήμα προς βήμα τα στάδια του σχεδιασμού μαθημάτων Εκπαιδευτικού Δράματος • Αξιοποίηση του Εκπαιδευτικού Δράματος ως μέσο για τη διδασκαλία άλλου γνωστικού αντικειμένου (διαθεματική προσέγγιση) • Βιωματική εφαρμογή και εμψύχωση του προγράμματος • Τεχνικές Εκπαιδευτικού Δράματος και δραματοποίησης και παραδείγματα πρακτικών εφαρμογών: από τον καθημερινό εμπλουτισμό του ωρολογίου προγράμματος στη σχολική γιορτή • Παιχνίδια ενεργοποίησης: κίνηση στο χώρο ακολουθώντας οδηγίες, αντίληψη του χώρου και των χωρητικών ορίων κ.α. • Παιχνίδια ενίσχυσης εμπιστοσύνης και συνεργασίας: χτίσιμο αυτοπεποίθησης, εμπιστοσύνης, συνεργασίας, αποδοχής των άλλων • Ανάπτυξης δεξιοτήτων λεκτικής και μη λεκτική έκφρασης και επικοινωνίας • Ασκήσεις ρυθμού: κίνηση στο χώρο ακολουθώντας το ρυθμό, παίζοντας με την κίνηση και διάφορα ρυθμικά μοτίβα κ.α. • Παιχνίδια δράματος: αναπαράσταση χαρακτήρων με το σώμα και την έκφραση του προσώπου, παιχνίδια μιμικής κ.α. • Ανάπτυξη γλωσσικών και εκφραστικών μέσων: ανάπτυξη καλύτερης άρθρωσης-δυναμικών στη φωνή, ανάπτυξη προφορικού λόγου • Αισθήσεις και συναισθήματα: συζητήσεις στην ομάδα για τα συναισθήματα που δημιουργήθηκαν στον καθένα μας μέσα από τις βιωματικές ασκήσεις, απόδοση συναισθημάτων • Επισκόπηση των επιστημονικών δεδομένων του θέματος (θεωρητικό υπόβαθρο), στοχοθέτηση, οργάνωση του υλικού, προτεινόμενη βιβλιογραφία.

Απώλεια, πένθος και παιδί: ο ρόλος του σχολείου - Πολυξένη Στυλιανού (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος, Αμμόχωστος)

Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου εξετάζονται τα πιο κάτω:
• Η αναγκαιότητα της ένταξης των εννοιών της απώλειας και του πένθους στη Δημοτική Εκπαίδευση.
• Οι στόχοι που επιδιώκονται υπό την ομπρέλα του Death Education.
• Η απώλεια και το πένθος στο Αναλυτικό Πρόγραμμα. Προτεινόμενες πρακτικές εφαρμογές μέσα από παιδικά βιβλία (Αντίο ποντικούλη, Θα σ' αγαπώ ό,τι κι αν γίνει, Άφησα την ψυχή μου στον άνεμο, Λόγια στα κύματα). (Εάν υπάρξει ενδιαφέρον εκ μέρους των εκπαιδευτικών να συνδημιουργήσουν και να εφαρμόσουν συναφή με το θέμα μαθήματα στη σχολική μονάδα, μπορεί η εστίαση να αφορά στον αναστοχασμό αυτής της εμπειρίας στο πλαίσιο συνεδρίας προσωπικού.)

Το σεμινάριο προσφέρεται:
α) με τη μορφή δύο συναντήσεων (2 διδακτικές περίοδοι σε συνεδρία προσωπικού) ή/και
β) με τη μορφή στήριξης του/της εκπαιδευτικού για να εντάξει τις έννοιες της απώλειας και του πένθους σε συζητήσεις με τα παιδιά (π.χ. συνδημιουργία σχεδίου μαθήματος, συνδιδασκαλία).

Το πρόγραμμα και ο αριθμός των συναντήσεων θα καθοριστούν σε συνεργασία με τη σχολική μονάδα και σύμφωνα με τις ανάγκες και το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών.

Αυτο-αξιολόγηση του έργου της σχολικής μονάδας - Αρσινόη Κυριάκου (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος)

Το πεδίο της εκπαιδευτικής αξιολόγησης παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον τις τελευταίες δεκαετίες. Η εκπαιδευτική αξιολόγηση μπορεί να επιτευχθεί τόσο με εσωτερικές, όσο και με εξωτερικές μορφές αξιολόγησης. Η αυτο-αξιολόγηση αποτελεί μία μορφή εσωτερικής αξιολόγησης που εφαρμόζεται με πρωτοβουλία του σχολείου και αποδέκτες της είναι οι εκπαιδευτικοί, οι μαθητές/τριες και οι γονείς. Αρχικά, θα γίνει μία εννοιολογική προσέγγιση της αυτο-αξιολόγησης της σχολικής μονάδας και θα δοθεί έμφαση στη σημασία της. Ακολούθως, θα παρουσιαστούν οι βασικές και οι φορείς αυτο-αξιολόγησης. Επιπρόσθετα, θα επισημανθούν οι θεματικές περιοχές αξιολόγησης. Στη συνέχεια, θα παρουσιαστούν και θα αναλυθούν οι πυλώνες αυτο-αξιολόγησης. Επιπλέον, θα αναδειχθεί η συμβολή της μεθόδου αξιολόγησης ΠΑΑ (Προφίλ Αυτο-αξιολόγησης), του κριτικού φίλου και της ανάλυσης SWOT στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου. Τέλος, θα επιχειρηθεί η σύνδεση της θεωρίας με την πράξη. Ειδικότερα, θα επιχειρηθεί η εφαρμογή της μεθόδου αξιολόγησης ΠΑΑ και θα γίνει εφαρμογή της ανάλυσης SWOT στη σχολική μονάδα που διεξάγεται το σεμινάριο.  
Η διεξαγωγή του σεμιναρίου θα γίνει σε δύο επίπεδα, σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο. Αφού παρουσιαστεί η θεωρία που αφορά την αυτο-αξιολόγηση στη σχολική μονάδα, θα γίνει πρακτική εφαρμογή της μεθόδου αξιολόγησης ΠΑΑ και της ανάλυσης SWOT στη σχολική μονάδα που θα διεξαχθεί το εν λόγω σεμινάριο.

Δεξιότητες επικοινωνίας - Βίκυ Χαραλάμπους (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα)

Αναμφίβολα, η ικανότητα για αποτελεσματική επικοινωνία μπορεί να έχει σημαντική επίδραση τόσο στην προσωπική όσο και στην επαγγελματική ζωή του ανθρώπου. Όλες σχεδόν οι δραστηριότητες στη ζωή μας περιλαμβάνουν την επικοινωνία με διάφορους τρόπους. Η ύπαρξη αποτελεσματικού τρόπου ενδοπροσωπικής αλλά και διαπροσωπικής επικοινωνίας έχει σημαντικό ρόλο να επιτελέσει στην επιτυχία, στην ποιότητα των σχέσεων, την επίτευξη των στόχων μας και τελικά στην ευτυχία. Αυτό το μέρος του προγράμματος, αποτελεί μία πρώτη εισαγωγή κι έχει σχεδιαστεί για να εξοικειώσειτους/τις εκπαιδευτικούς με τις βασικές αρχές της επικοινωνίας, προκειμένου να μπορούν να εφαρμόσουν αποτελεσματικά τις δεξιότητες και τις πρακτικές επικοινωνίας για την κάλυψη των προσωπικών και επαγγελματικών τους αναγκών.

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ): συμπτώματα, κλινική εικόνα, διάγνωση και αντιμετώπιση - Χαρά Α. Δημητρίου (Λευκωσία, Λάρνακα)

Η ενεργητικότητα, η αυξημένη κινητικότητα καθώς και η ανάγκη των μαθητών/τριων κάθε ηλικίας να εξερευνήσουν το περιβάλλον τους και να ανταποκριθούν στο σύνολο των πολλαπλών ερεθισμάτων που δέχονται, αποτελεί ένα από τα φαινόμενα που μελετάται εκτενώς και απασχολεί ιδιαίτερα την εκπαιδευτική κοινότητα.
Σκοπός του συγκεκριμένου σεμιναρίου είναι να συμβάλλει στην απόκτηση γνώσεων εκ μέρους των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων, όσον αφορά τη φύση των δυσκολιών και των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι μαθητές/τριες αυτοί με στόχο την έγκαιρη ανίχνευσή τους. Στα πλαίσια του στόχου αυτού απαραίτητη κρίνεται η διάκριση των δυσκολιών αυτών από άλλα προβλήματα (διαφοροδιάγνωση), αλλά και από την τυπική ανάπτυξη. Ένας επόμενος στόχος του σεμιναρίου είναι η εφαρμογή κατάλληλων και επιστημονικά τεκμηριωμένων στρατηγικών και τεχνικών παρέμβασης στη βάση των επιμέρους αναγκών του κάθε μαθητή/τριας, με στόχο την αντιμετώπιση των δυσκολιών στο πλαίσιο της τάξης και την ενίσχυση της μαθησιακής διαδικασίας.

Διαχείριση συμπεριφοράς στη σχολική τάξη: πρακτικές λύσεις για αποτελεσματικότερη εφαρμογή - Ανδρέας Δημητρίου (Λάρνακα, Αμμόχωστος)

Το συγκεκριμένο σεμινάριο κάνει χρήση ενός πλαισίου το οποίο ονομάζεται «Τα δέκα (10) βήματα για τη διαχείριση της συμπεριφοράς». Όρος που αναφέρεται σε συγκεκριμένες στρατηγικές οι οποίες θεωρούνται αποτελεσματικές και αποδοτικές και «έχουν δοκιμαστεί» με στόχο τη διαχείριση της συμπεριφοράς, - δύσκολης ή μη- , στη σχολική τάξη
• Δημιουργώντας το κατάλληλο περιβάλλον για την εφαρμογή των δέκα (10) βημάτων
• Σχέσεις – χτίσιμο σχέσεων ζεστασιάς και σεβασμού ανάμεσα σε εκπαιδευτικό και μαθητές/τριες
• Ρουτίνα – υιοθέτηση σταθερών συνηθειών στην τάξη
• Κανόνες – υιοθέτηση ξεκάθαρων κανόνων και ορίων στην τάξη από την πρώτη στιγμή
• Ενίσχυση – αξιοποίηση της θετικής ενίσχυσης για διατήρηση καλής συμπεριφοράς αλλά και αλλαγή προβληματικών συμπεριφορών
• Ανταμοιβή – με τη μορφή βραβείου ενισχύεται η καλή συμπεριφορά. Μαζί με τη θετική ενίσχυση τα βραβεία είναι πολύ σημαντικά για διατήρηση και αλλαγή της συμπεριφοράς
• Υπευθυνότητα – βοήθεια να μαθαίνουν τα παιδιά πώς να αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεων τους καθώς και να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους
• Αντίδραση – σημαντική για την αποδοτική και αποτελεσματική διαχείριση της δύσκολης συμπεριφοράς
• Ανακατεύθυνση – ενεργειών των παιδιών προτού κάνουν την εμφάνιση τους δύσκολες συμπεριφορές καθώς και στην πρόβλεψη πιθανών δυσκολιών με στόχο την άμεση ανακατεύθυνση τους
• Επίπληξη – βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας και πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ και μόνο στην περίπτωση που τα υπόλοιπα βήματα έχουν αξιοποιηθεί αλλά δεν έχουν αποδώσει
• Αποτελέσματα – η κορυφή της πυραμίδας. Περιγράφει τη σημασία της διαρκούς διατήρησης των αποτελεσμάτων τους.

Διαχείριση προβλημάτων παραβατικής συμπεριφοράς – εναντιωματική και προκλητική συμπεριφορά: σύγχρονες προσεγγίσεις στο σχολικό πλαίσιο - Χαρά Α. Δημητρίου (Λευκωσία, Λάρνακα)

Η αναπτυξιακή πορεία του παιδιού επιτρέπει στο ίδιο να γίνει περισσότερο αυτόνομο αναλαμβάνοντας περισσότερες πρωτοβουλίες. Η προσπάθεια του κοινωνικού πλαισίου, τόσο του σχολείου όσο και της οικογένειας του παιδιού, να οριοθετήσει και να χειριστεί αποτελεσματικά το σύνολο των συμπεριφορών που εκδηλώνονται δημιουργεί πολλές φορές ανεπιθύμητες εντάσεις.
Σκοπός του συγκεκριμένου σεμιναρίου είναι να συμβάλλει στην απόκτηση γνώσεων εκ μέρους των εκπαιδευτικών όσον αφορά τη φύση της διασπαστικής και παραβατικής συμπεριφοράς με στόχο τον έγκαιρο εντοπισμό και τη διαχείρισή της στο σχολικό περιβάλλον. Στα πλαίσια του στόχου αυτού απαραίτητη κρίνεται η ανάπτυξη γνώσεων σχετικά με αποτελεσματικές τεχνικές διαχείρισης των συμπεριφορών αυτών στο σχολικό περιβάλλον ώστε να επιτυγχάνεται η ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία της τάξης. Ένας επόμενος στόχος του σεμιναρίου είναι η εφαρμογή κατάλληλων και επιστημονικά τεκμηριωμένων στρατηγικών και τεχνικών παρέμβασης στη βάση των επιμέρους αναγκών του/της κάθε μαθητή/τριας, με στόχο την αντιμετώπιση των δυσκολιών στο πλαίσιο της τάξης και την ενίσχυση της μαθησιακής διαδικασίας σε ατομικό επίπεδο. Τέλος, στόχος του σεμιναρίου αυτού είναι να συμβάλλει στην ανάπτυξη ενός υποστηρικτικού δικτύου στο σχολικό περιβάλλον, με τη συμβολή των εκπαιδευτικών, με στόχο την πολύπλευρη υποστήριξη του/τις κάθε μαθητή/τριας.

Εισαγωγή στην Θετική Εκπαίδευση - Βίκυ Χαραλάμπους (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα)

Η Θετική Εκπαίδευση συμβάλλει στην ενίσχυση του ευ ζην και της άνθισης στη σχολική κοινότητα. Το εισαγωγικό αυτό σεμινάριο αναφέρεται στα οφέλη της Θετικής Εκπαίδευσης που αφορούν στην πρόληψη και διαχείριση προβλημάτων ψυχοκοινωνικής υγείας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, όπως είναι η κατάθλιψη και το άγχος, τα περιστατικά βίας, επιθετικότητας και εκφοβισμού, αρνητικές στάσεις για το σχολείο, χαμηλή δέσμευση μαθητών/τριων και εκπαιδευτικών, χρήση ουσιών, αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών και παρέχει συγκεκριμένες εισηγήσεις.

Εναλλακτικές μέθοδοι διδασκαλίας και μάθησης - Χάρις Χαραλάμπους (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα)

Στα νέα Αναλυτικά Προγράμματα λαμβάνεται υπόψη, όχι μόνο το περιεχόμενο των γνωστικών αντικειμένων (διδακτέα ύλη) αλλά επίσης και οι μέθοδοι διδασκαλίας και μάθησης, οι τρόποι αξιολόγησης των μαθητών/τριών, το μαθησιακό περιβάλλον και άλλες δραστηριότητες που απαιτούνται για την επιτυχία της αποστολής του σχολείου. Αναμένεται ότι μέσα από το μεταρρυθμισμένο εκπαιδευτικό σύστημα οι μαθητές/τριες θα αποκτήσουν ιδιότητες, ικανότητες και δεξιότητες που περιλαμβάνουν: τη δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη και αναστοχαστική διαχείριση της γνώσης, τις ικανότητες και δεξιότητες ανάλυσης και σχεδιασμού, την προθυμία και ικανότητα για συλλογική εργασία και ανταλλαγή πληροφοριών, την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και παράλληλα, την ετοιμότητα αναζήτησης εναλλακτικών λύσεων, την ενσυναίσθηση και τις δεξιότητες διαπροσωπικής επικοινωνίας.

Τα νέα αναλυτικά προγράμματα προωθούν και ενθαρρύνουν τη χρήση εναλλακτικών και συνεργατικών μεθόδων διδασκαλίας και μάθησης, όπως τη χρήση βιωματικών ασκήσεων, ομαδικών εργασιών, προσομοιώσεων, debate, μελέτες περιπτώσεων, υπόδυση ρόλων, ιδεοθύελλες, δημιουργικές δραστηριότητες. Με αυτό τον τρόπο υπάρχει καλύτερο «πάντρεμα» της θεωρίας με την πράξη και καλύτερη κατανόηση και εμπέδωση των θεωρητικών εννοιών.

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι οι βασικές δεξιότητες που πρέπει να έχουν οι εκπαιδευτικοί τον 21ου αιώνα είναι: δεξιότητες μάθησης, δημιουργική και κριτική σκέψη, δεξιότητες συνεργασίας, ικανότητα χρήσης της τεχνολογίας και ικανότητα χρήσης μαθητο-κεντρικών προσεγγίσεων. Στο σεμινάριο αυτό θα εξηγηθούν πρώτα οι λόγοι για τους οποίους είναι χρήσιμες οι εναλλακτικές μέθοδοι διδασκαλίας καθώς και ανάλυση των 4 διαφορετικών τύπων μάθησης (learning styles) με τους οποίους μαθαίνουν καλύτερα οι άνθρωποι ανεξαρτήτως ηλικίας - ακουστικά, οπτικά, γνωστικά, με τη χρήση της αφής. Θα γίνει επίσης αναφορά στον κύκλο βιωματικής μάθησης του Kolb (Experiential Learning Cycle), στα εκπαιδευτικά θέματα στα οποία θα μπορούσαν να εφαρμοστούν αυτές οι μεθόδοι (π.χ. στη διδασκαλία θεμάτων της Αγωγής Υγείας και θεωρητικών μαθημάτων) και στους τρόπους εφαρμογής (χώρος, υλικά, εκπαιδευτικά ερεθίσματα). Ανάλογα με το διαθέσιμο χρόνο, θα γίνει πρακτική παρουσίαση διαφόρων μεθόδων, όπως άσκηση δημιουργίας θετικού κλίματος, άσκηση επίλυσης προβλήματος, άσκηση προσομοίωσης (simulation).

 

Ενδυναμώνοντας τις νέες γενιές: η ενθάρρυνση και η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και δημιουργικότητας – Καλυψώ Απέργη (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος, Αμμόχωστος)

Ποιος είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης στο πλαίσιο της διά βίου μάθησης στην προσπάθεια να αποκτήσουν οι πληθυσμοί μας μεγαλύτερη δυναμικότητα, αυτοπεποίθηση και δημιουργικότητα; Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τους μαθητές/τριες να αναπτύξουν πλήρως τις δυνατότητές τους για δημιουργική, κριτική και καινοτόμα σκέψη για την σύνδεση σχολείου και ζωής; Η ενθάρρυνση και η καλλιέργεια αυτών των εγκάρσιων δεξιοτήτων οδηγεί στην ανάληψη πρωτοβουλιών, ομαδικής εργασίας, επίλυσης προβλημάτων και καινοτόμων ιδεών και λύσεων. Προϋποθέσεις: Η ενημερωτική διάλεξη προσφέρεται με τη μορφή μίας συνάντησης, διάρκειας δύο διδακτικών περιόδων, σε παιδαγωγική συνεδρία προσωπικού.

 

Ενίσχυση θετικών συμπεριφορών στο σχολείο - Μαρίνα Κατσαρή (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος, Αμμόχωστος)

Ενίσχυση θετικών συμπεριφορών: Οι συμμετέχοντες εξοικειώνονται με το «τριγωνικό σύστημα» για την ανάπτυξη θετικών/επιθυμητών συμπεριφορών στο σχολικό περιβάλλον, με βάση μοντέλα που έχουν αναπτυχθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και έχουν εφαρμοστεί διεθνώς με θετικά αποτελέσματα (π.χ. Ισλανδία, περίπτωση που παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με την Κύπρο, ειδικά όσο αφορά την πληθυσμιακή βάση, τον νησιωτικό χαρακτήρα του κράτους, τις ισχυρές επιρροές από τον αγγλοσαξονικό κόσμο κ.λπ.). Το «τριγωνικό σύστημα» προκρίνει τη διαλογή και κατάταξη των συμπεριφορών των μαθητών σε τρία επίπεδα: σχολικό, επίπεδο τάξης/ομάδας και ατομικό. Ανεξαρτήτως του ισοζυγίου θετικών-επιρρεπών-ανεπιθύμητων συμπεριφορών, το πρώτο βασικό βήμα για τη διαχείριση των συμπεριφορών αυτών είναι η χαρτογράφησή τους. Έτσι, ο εκπαιδευτικός δεν εξαντλεί τα μέτρα επιβολής πειθαρχίας ούτε σε ομαδικό ούτε σε ατομικό επίπεδο αλλά εντάσσει τη συμπεριφορά του σε ένα σύστημα που χωρίς να χάνει την επαφή με τις πιο ιδιαίτερες συμπεριφορές προωθεί ένα γενικό σύστημα ενίσχυσης συμπεριφοράς. Στόχος είναι η εμπέδωση αυτής της γενική τάσης να συμπαρασύρει δημιουργικά και τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές και να τις μετατρέψει σε θετικές.

Αποκατάσταση σχέσεων εκπαιδευτικού και μαθητή/τριας και συμφιλίωση με το σχολείο: Σε αυτή τη φάση που εξειδικεύει την προηγούμενη, ο εκπαιδευτικός προσκαλεί τους μαθητές/τριες στην κατάρτιση συμφωνιών που θα διέπουν τη ζωή της τάξης και, σε μεγαλύτερη κλίμακα, του σχολείου. Αυτές οι συμφωνίες δεν αποκλίνουν από τους αναγκαστικούς περιορισμούς και υποχρεώσεις που θέτουν οι απαράκαμπτοι κανονισμοί ενός σχολείου, για αυτό και η συμφωνία αποκαλείται «ρεαλιστική». Με αυτό τον τρόπο, ο/η εκπαιδευτικός αποδεικνύει καθημερινά ότι αφουγκράζεται τις ανάγκες των μαθητών/τριών και ως θεμιτό αντάλλαγμα απαιτεί οι μαθητές/τριες να αντιλαμβάνονται και να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις που θέτει ένα σχολικό πλαίσιο. Η «ρεαλιστική συμφωνία» και οι ιδιαίτερες εκφάνσεις της αποτελούν το καθημερινό κοινωνικό συμβόλαιο της τάξης και γι΄ αυτό τον λόγο πρέπει να της δίνεται η ανάλογη έμφαση π.χ. μέσω των εικαστικών ή παραστατικών τεχνών, μέσω της επεξήγησης των επιβαλλόμενων κυρώσεων κτλ.

Επικοινωνία και Συνεργασία με γνώμονα τις ανάγκες των παιδιών – Σοφία Καραβασίλη (Λεμεσός, Πάφος)

Η συνεργασία των γονέων/κηδεμόνων με το σχολείο του παιδιού τους θεωρείται βασικός παράγοντας για τη βελτίωση όχι μόνο της σχολικής επίδοσης του παιδιού αλλά και των σχέσεων με το σχολείο και τους/τις εκπαιδευτικούς, της κοινωνικής του συμπεριφοράς και γενικότερα της κοινωνικο-συναισθηματικής του ανάπτυξης.
Όμως, η συνεργασία μεταξύ σχολείου και οικογένειας είναι μια σύνθετη διαδικασία στην οποία εμπλέκονται τόσο παράγοντες που αφορούν στους γονείς όσο και παράγοντες που αφορούν στους εκπαιδευτικούς σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Η σύγκλιση απόψεων και πρακτικών μεταξύ των δύο πλευρών δεν είναι αυτονόητη. Συχνά υπάρχουν εμπόδια ή δυσκολίες, με αποτέλεσμα οι γονείς είτε να περιορίζουν, ως προς το βαθμό και ως προς την ποιότητα επαφής την ενεργό συμμετοχή των παιδιών τους στη σχολική ζωή, είτε να γίνονται παρεμβατικοί χωρίς όρια στο εκπαιδευτικό έργο ή/και τη σχολική ζωή.
Σ΄αυτό το σεμινάριο μέσα από την ενεργητική συμμετοχή εκπαιδευτικών θα προσπαθήσουμε να αναγνωρίσουμε τα χαρακτηριστικά της επικοινωνίας μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών και να συζητήσουμε τρόπους που αυτή μπορεί να γίνει πιο ουσιαστική με στόχο την κάλυψη των αναγκών των παιδιών, την πρόληψη διαφόρων προβλημάτων που αυτά εμφανίζουν, την ανάπτυξη υγιών συμπεριφορών και τη διευκόλυνση των εκπαιδευτικών στο έργο τους.

Επικοινωνία: το Α και το Ω στην καθημερινότητα του σχολείου: Ανάπτυξη Δεξιοτήτων Επικοινωνίας – Σοφία Καραβασίλη (Λεμεσός, Πάφος)

Η επικοινωνία μοιάζει να είναι ένα από τα πιο απλά πράγματα στον κόσμο που συμβαίνει κάθε φορά που μιλάμε με κάποιον. Έχει τύχει όμως στον καθένα, τόσο στην προσωπική όσο και στην επαγγελματική του ζωή, να μιλάει και να αισθάνεται ότι ο συνομιλητής του δεν τον «ακούει» και δεν τον καταλαβαίνει. Αυτή είναι μια καθημερινή κατάσταση σε μια σχολική τάξη με κάποιους μαθητές/μαθήτριες.
Η δυνατότητα επικοινωνίας είναι η προσπάθεια να ανακαλύψουμε τι κρύβεται πίσω από τις δηλώσεις ενός ατόμου ή πίσω από τις αντιδράσεις του και να καταλάβουμε το πραγματικό νόημα του μηνύματος. Το παιδί και ο έφηβος που νιώθουν ότι τους καταλαβαίνουν αισθάνονται ασφαλείς να εκφράσουν τη γνώμη και τα συναισθήματά τους. Πολύ συχνά, όταν αυτό δεν συμβαίνει, τα άτομα συγκρούονται στην προσπάθεια τους να «ακουστούν», να «γίνουν αποδεκτοί», να «επιβληθούν».
Σ΄αυτό το σεμινάριο μέσα από την ενεργητική συμμετοχή των εκπαιδευτικών θα προσπαθήσουμε να αναγνωρίσουμε τις δυσκολίες επικοινωνίας και να συζητήσουμε τρόπους που αυτή μπορεί να γίνει πιο ουσιαστική, βοηθώντας έτσι στην πρόληψη τόσο των συγκρούσεων όσο και διαφόρων προβλημάτων και κυρίως ενισχύοντας και βελτιώνοντας τις σχέσεις όλων μέσα στην τάξη και τη σχολική κοινότητα.  

H φιλία μετρά: Προώθηση Θετικών Σχέσεων Μεταξύ Συνομηλίκων - Σιακού Μόνικα (Λευκωσία, Λάρνακα)

Οι δραστηριότητες που θα προσφερθούν έχουν στόχο την:
• Την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης μέσω της αναγνώρισης των δεξιοτήτων και των επιτευγμάτων των παιδιών
• Την αναγνώριση των συναισθημάτων τους και της εξωτερίκευσης/επικοινωνίας τους
• Την αναγνώριση του κώδικά συμπεριφοράς της φιλίας; χαρακτηριστικά καλού / κακού φίλου.
•Τη διερεύνηση της δυναμικής της Ομάδας Φιλίας.
• Την ανάληψη ευθύνης για τις ενέργειες και τη συμπεριφορά των παιδιών.

Θέματα Κοινωνιολογίας στην Εκπαιδευση - Φωτεινή Παπαδοπούλου (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος, Αμμόχωστος)

Εισαγωγή στις βασικές έννοιες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ατομικά, κοινωνικά δικαιώματα και διακρίσεις – Ποια είναι και πώς διαχειριζόμαστε την προσβολή/καταπάτησή τους; Βία, εκφοβισμός, παραβατικότητα στους νέους. Ρατσισμός, διακρίσεις και κοινωνική απομόνωση. Διαδίκτυο, ασφάλεια, και δικαιώμα στην ιδιωτικότητα. "Εκπαιδεύω καλλιεργώντας την Κριτική Ικανότητα". Τέλος, το σεμινάριο θα παρουσιάσει εισαγωγικές έννοιες γνωστών κοινωνιολόγων της εκπαίδευσης (π.χ. P. Bourdieu, B. Bernstein) και θα επεξηγήσει τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να εξηγηθούν σύγχρονα ζητήματα στην εκπαίδευση με σκοπό την πρόληψη και επίλυση τους.

Ιεραρχία στη σχολική μονάδα - Ιωάννης Χριστοδούλου (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος, Αμμόχωστος)  

Το σχολείο, ως πολυδύναμος ανθρώπινος οργανισμός, έχει ανάγκη από τη διαστρωμάτωση στους ρόλους ευθύνης των εργαζομένων στις σχολικές μονάδες. Η ιεραρχία όχι μόνο είναι θεσμικά κατοχυρωμένη αλλά υπηρετεί την εύρυθμη και παραγωγική λειτουργία του σχολείου. Οι εκπαιδευτικοί από θέσεις ευθύνης μέσα στο σχολείο καθορίζουν τον χαρακτήρα της σχολικής μονάδας ως προς την εκπαιδευτική και την παιδαγωγική διαδικασία.Όσο και αν στην Κύπρο, προς το παρόν, δεν είναι αυτόνομες οι σχολικές μονάδες ως προς τον καθορισμό της διδακτέας ύλης, η διευθυντική ομάδα, με προεξάρχοντες τον διευθυντή/τρια δίνουν το στίγμα των εκπαιδευτικών προσδοκωμένων στο σχολείο του οποίου προΐστανται. Τόσο σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας όσο και σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση της μαθησιακής επίδοσης, η διεύθυνση του σχολείου μπορεί να καθοδηγεί, να επιβλέπει και να αξιολογεί το διδακτικό έργο και την απήχησή του στους μαθητές/τριες. Εναπόκειται στη διοικητική και την ηγετική ικανότητα του διευθύνοντος, να αξιοποιήσει την ισχύ που του παρέχει ο θεσμός, προς όφελος των μαθητών/τριών και προς διευκόλυνση των εκπαιδευτικών στο έργο τους. Για τους τελευταίους, με όποιο επίπεδο εμπειρίας και αν εργάζονται, η αναγνώριση του καθοριστικού ρόλου της διεύθυνσης του σχολείου αποτελεί πρωτογενή παραδοχή, η οποία ευκταίο είναι να επιβεβαιώνεται από την εμπνευσμένη και αποτελεσματική διοίκηση του σχολείου. Σε ό,τι αφορά την παιδαγωγική διαδικασία μέσα στο σχολείο, επίσης η διεύθυνση διαδραματίζει πρωτεύοντα και αναντικατάστατο ρόλο. Η παιδαγωγική κουλτούρα του φυσικού ηγέτη του σχολείου είναι από τα στοιχεία που προφαίνονται ισχυρά στον χαρακτήρα της σχολικής μονάδας. Οι εκπαιδευτικοί αλλά και οι μαθητές/τριες παραδειγματίζονται από το παιδαγωγικό πνεύμα και την παιδαγωγική συμπεριφορά του διευθυντή / τριας. Το ίδιο το σχολικό κλίμα διαμορφώνεται από την παιδαγωγική διάθεση της διεύθυνσης. Η ιεραρχία στο σχολείο πρέπει να παρέχει αίσθημα ασφάλειας και αξιοπρέπειας σε όλους που μετέχουν της εκπαιδευτικής ζωής στη σχολική μονάδα. Αυτό είναι το πρωτεύον προαπαιτούμενο για την εμπέδωση ενός θετικού σχολικού κλίματος και η πρωταρχική προϋπόθεση για την ευημερία του πληθυσμού του σχολείου. 

Κατανοώντας τον Σχολικό Εκφοβισμό μέσα από τα μάτια των παιδιών - Σιακού Μόνικα (Λευκωσία, Λάρνακα)

Τα περισσότερα, αλλά δυστυχώς όχι όλα τα θύματα και θύτες, ξεπερνούν τις αρνητικές εμπειρίες που βιώσαν στην κοινωνική ζωή του σχολείου. Συχνά όμως κουβαλούν τις συναισθηματικές πληγές του σχολικού εκφοβισμού για μια ζωή. Σε πολλές περιπτώσεις δεν γίνεται τίποτα για να βοηθηθεί ένα θύμα, αφού τα παιδιά φοβούνται ή ντρέπονται να μιλήσουν και να πάρουν θέση ενάντια στον εκφοβισμό. Επίσης συχνά είναι αδιανόητο για έναν γονέα να αντιληφθεί και να αποδεχτεί ότι το παιδί τους μπορεί να είναι θύτης και να προκαλεί κακό σε κάποιο άλλο παιδί. Τι καταλαβαίνουν όμως τα παιδιά όταν ακούν τις λέξεις «Σχολικός Εκφοβισμός», «Θύτης», «Θύμα», «Παιδία Παρατηρητές»; Σε αυτή την ομάδα λοιπόν θα πάρουμε όλοι θέση ενάντια στο σχολικό εκφοβισμό.

Μη τυπική εκπαίδευση και διδασκαλία στην τάξη: Μέθοδοι και πρακτικές εφαρμογές - Eλισάβετ Κιούρτη (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Αμμόχωστος)

Tα τελευταία χρόνια στο χώρο της έρευνας παρατηρείται η στροφή στην κοινωνική θέαση του γραμματισμού (Gee, 1994) και πιο συγκεκριμένα στην εις βάθος έρευνα στις πρακτικές γραμματισμού στο πεδίο. Tα κείμενα και οι πρακτικές γραμματισμού σύμφωνα με τις Νέες Σπουδές στο Γραμματισμό είναι μέσα δόμησης, αφήγησης, διαμεσολάβησης, εκτέλεσης και εξερεύνησης ταυτοτήτων. Με άλλα λόγια η αναγνώριση των πρακτικών γραμματισμού ως κοινωνική πρακτική οδήγησε πολλούς θεωρητικούς στο να αναγνωρίσουν ότι οι ταυτότητες των ανθρώπων μεσολαβούν και διαμεσολαβούνται από τα κείμενα που που διαβάζουν, γράφουν, και για τα οποία μιλούν. (Lewis & del Valle, 2009; McCarthey, 2001; McCarthey & Moje, 2002). Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η έννοια της μη τυπικής εκπαίδευσης, η οποία συνδέεται με ένα σύνολο δραστηριοτήτων διδασκαλίας/μάθησης που διαφοροποιούνται από τον παραδοσιακό σχολικό τύπο εκπαίδευσης. Η μη τυπική εκπαίδευση επικεντρώνεται στους εκπαιδευόμενους και στη διαδικασία μάθησης, επιδιώκοντας την ενεργή συμμετοχή τους σε όλη τη διαδικασία. Προκειμένου να επιτύχει τους στόχους της, αξιοποιεί ενεργητικά όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένων παιχνιδιακών μεθόδων διδασκαλίας/μάθησης, μεθόδων μαθητείας και της τεχνολογίας (Novosadova et al., 2014).
Το σεμινάριο θα έχει τη μορφή βιωματικού εργαστηρίου και περιλαμβάνει δυο μέρη.
Πρώτο μέρος σεμιναρίου:
1. Θεωρητική επιμόρφωση για το αυτόνομο και ιδεολογικό μοντέλο εκπαίδευσης.
2. Θεωρητική επιμόρφωση για την έννοια της μη τυπικής εκπαίδευσης.
Δεύτερο μέρος σεμιναρίου
2. Βιωματικές δραστηριότητες με συμμετέχοντες/ουσες εκπαιδευτικούς εστιασμένες στη μη τυπική εκπαίδευση τα πολυτροπικά κείμενα και τη γλώσσα.
* Θα δοθούν ηλεκτρονικές πηγές για υλικό και ιδέες δραστηριοτήτων. 

Μαθητής με ΔΕΠ-Υ στην τάξη μου: πρόβλημα ή πρόκληση; - Ανδρέας Δημητρίου (Λάρνακα, Αμμόχωστος)

Στο σεμινάριο θα δοθεί ο κλινικός ορισμός της ΔΕΠ-Υ και η συμπτωματολογία της τόσο στο σχολικό όσο και στο οικογενειακό πλαίσιο. Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να ξεχωρίσουν ποια και πόσα συμπτώματα παραπέμπουν σε ΔΕΠ-Υ και ποια συμπτώματα σε ζωηράδα ή απλά αρνητική συμπεριφορά. Θα γίνει αναφορά στο Διαγνωστικό Εγχειρίδιο DSM-V και θα εξηγηθεί, μέσω παραδειγμάτων πραγματικών περιπτώσεων της κυπριακής εκπαίδευσης, η διαφορά μεταξύ της ΔΕΠ-Υ και της «άτακτης» συμπεριφοράς. Θα δοθεί έμφαση ιδίως στην κλινική εικόνα της ΔΕΠ-Υ στο σχολείο. Εκτενέστερα, θα αναλυθούν τα συμπτώματα της απροσεξίας, της υπερκινητικότητας και της παρορμητικότητας μέσα στο πλαίσιο της τάξης και της σχολικής αυλής. Στη συνέχεια, θα αναλυθούν τα δευτερογενή προβλήματα της ΔΕΠ-Υ στο σχολείο. Δηλαδή, θα συζητηθούν οι δευτερογενείς επιπτώσεις της ΔΕΠ-Υ που είναι τα μαθησιακά προβλήματα, τα συναισθηματικά προβλήματα, τα κοινωνικά προβλήματα καθώς και τα προβλήματα ύπνου, κινητικού συντονισμού και χρήσης ουσιών. Παράλληλα, θα συζητηθεί και η συνύπαρξη της ΔΕΠ-Υ και με άλλες παιδικές διαταραχές, όπως είναι οι μαθησιακές διαταραχές, οι αγχώδεις διαταραχές και οι διασπαστικές διαταραχές π.χ. εναντιωτική-προκλητική διαταραχή, διαταραχή της διαγωγής. Επιπλέον, θα συζητηθεί η αιτιολογία της ΔΕΠ-Υ και ποιοι είναι σύμφωνα με τα τελευταία ερευνητικά δεδομένα οι παράγοντες που αναπτύσσουν ελλειμματική προσοχή και υπερκινητικότητα. Ακόμη, θα εξεταστεί η εξελικτική πορεία ενός παιδιού με ΔΕΠ-Υ από τη βρεφική ηλικία μέχρι και την ενήλικη ζωή. Θα δοθεί στους/στις εκπαιδευτικούς της ομάδας η συμπτωματολογία ανα ηλικία και θα συζητηθεί μαζί τους πως μπορεί να αξιοποιηθεί στο πλαίσιο αξιολόγησης της περίπτωσης ενός παιδιού της τάξης τους. Επίσης, θα δοθεί χρόνος σε αυτούς να αναπτύξουν σε μικρές ομάδες ερωτηματολόγιο ανίχνευσης ανά ηλικία για χρήση σε συνέντευξη είτε με γονείς είτε με παιδιά. Στη συνέχεια, θα δοθεί έμφαση στους τρόπους αξιολόγησης της ΔΕΠ-Υ, στις περιοχές αξιολόγησης καθώς και στα έγκυρα και αξιόπιστα μέσα αξιολόγησης. Τελειώνοντας, θα εξηγηθούν οι παρεμβάσεις που είναι δυνατόν να γίνουν στο παιδί όπως η φαρμακευτική παρέμβαση, η συμπεριφορική παρέμβαση, η γνωστική παρέμβαση, η γνωστικό-συμπεριφορική παρέμβαση και η νευροανάδραση. Επίσης, θα αναλυθούν οι παρεμβάσεις στο πλαίσιο της οικογένειας. Θα δοθούν κατάλληλες τεχνικές για αλλαγή της δομής του πλαισίου της οικογένειας όταν υπάρχει παιδί με ΔΕΠ-Υ καθώς και στη ψυχολογική υποστήριξη-συμβουλευτική και εκπαίδευση των γονέων. Εν κατακλείδι, θα γίνει εκτενής αναφορά στις παρεμβάσεις στο σχολείο. Θα συζητηθεί η γενική στρατηγική που δυνατόν να ακολουθείταιγια μια επιτυχημένη διδασκαλία παιδιών με ΔΕΠ-Υ. Τα επιτυχημένα προγράμματα για παιδιά με ΔΕΠ-Υ και αφορούν σε α) την ακαδημαική διδασκαλία, β) παρεμβάσεις στη συμπεριφορά και γ) προσαρμογές στην τάξη διδασκαλίας.

 

Μαθητής με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες στην τάξη μου: τρόποι ανίχνευσης και αντιμετώπισης - Ανδρέας Δημητρίου (Λάρνακα, Αμμόχωστος)

Εισαγωγή
Τι είναι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (Ε.Μ.Δ)

Κλινική Εικόνα

Δευτερογενή προβλήματα των Ε.Μ.Δ.

Συνύπαρξη με άλλες διαταραχές

Εξελικτική πορεία Ε.Μ.Δ.

Ανησυχητικές ενδείξεις Ε.Μ.Δ. ανά ηλικιακή ομάδα

Αξιολόγηση και διάγνωση της Ε.Μ.Δ.

Θεραπευτικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο της τάξης 

Μέθοδοι διδασκαλίας της ορθογραφικής δεξιότητας - Αργυρώ Φελλά (Λευκωσία)

Η διδασκαλία παιδιών με δυσκολίες στην κατάκτηση του γραπτού λόγου αποτελεί μία ιδιαίτερη πρόκληση για τους/τις εκπαιδευτικούς, μιας και η πρόοδος των μαθητών/τριών αυτών στην ορθογραφία συνήθως δεν είναι ανάλογη με την πρόοδό τους στην ανάγνωση. Αυτό δεν είναι δύσκολο να ερμηνευθεί, άν αναλογιστεί κανείς πως το ελληνικό ορθογραφικό σύστημα χαρακτηρίζεται από υψηλή αντιστοιχία μεταξύ γραφημάτων και φωνημάτων. Αυτό συνεπάγεται πως ο/η αναγνώστης μπορεί να διαβάσει με υψηλό ποσοστό ακρίβειας τις λέξεις που συναντά βασισμένος στην εφαρμογή της γραφοφωνημικής αντιστοιχίας. Το ποσοστό αυτό μειώνεται στην περίπτωση που καλείται να ορθογραφήσει μια λέξη, γιατί η μετατροπή των φωνημάτων σε γραφήματα δεν είναι τόσο προβλέψιμη. Για παράδειγμα, υπάρχει μία γραφή για το /a/, δύο διαφορετικές γραφές για το /o/ (ο, ω) και έξι διαφορετικές γραφές για το /i/ (ι, υ, η, ει, οι, υι).
Στόχος του συγκεκριμένου σεμιναρίου είναι να βοηθήσει τους/τις εκπαιδευτικούς, αφού κατανοήσουν τη δομή και το περιεχόμενο της ορθογραφικής επεξεργασίας, να εφαρμόσουν, στο πλαίσιο της τάξης, δομημένες δραστηριότητες που επιδιώκουν την ανάπτυξη του ορθογραφικού λεξικού των μαθητών/τριών, ώστε να έχουν ευχερή και ταχεία πρόσβαση σε αυτό.
Αναλυτικότερα, αφετηρία του σεμιναρίου αποτελεί η αποσαφήνιση του ορισμού και της δομής της ορθογραφικής επεξεργασίας και η μελέτη των σταδίων ανάπτυξης της ορθογραφικής δεξιότητας στην ελληνική γλώσσα. Θα γίνει αναφορά σε θεωρητικά μοντέλα και πειραματικά ευρήματα για τους τρόπους σύνδεσης και αλληλεξάρτησης της ανάγνωσης και της ορθογραφίας στην ελληνική γλώσσα. Δε θα μπορούσε από το συγκεκριμένο μέρος να απουσιάζει η παρουσίαση έργων που χρησιμοποιούνται στη βιβλιογραφία και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο της τάξης για την αξιολόγηση της ορθογραφικής ικανότητας των μαθητών/τριών. Ακολούθως, αφού αναλυθούν τα ποσοτικά και ποιοτικά ορθογραφικά λάθη των ελληνόφωνων παιδιών, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην περιγραφή και συζήτηση αποτελεσματικών δραστηριοτήτων, παιχνιδιών, μεθόδων και τεχνικών διδασκαλίας που μπορούν να εφαρμοστούν στην τάξη για τη βελτίωση της ορθογραφικής ικανότητας των μαθητών που εντοπίζουν δυσκολίες στη γραφή των λέξεων στα ελληνικά. Τέλος, στο πλαίσιο του σεμιναρίου θα παρουσιαστεί ένα ενδεικτικό εβδομαδιαίο πρόγραμμα δραστηριοτήτων διδασκαλίας της ορθογραφίας.

Μεθοδολογία Έρευνας Δράσης και Ανάπτυξη Κουλτούρας Μάθησης - Αρσινόη Κυριάκου (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος)

Η έρευνα έχει καθοριστικό ρόλο στην εκπαίδευση. Στο χώρο της εκπαίδευσης είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν διάφορα είδη έρευνας. Η έρευνα δράση αποτελεί ένα είδος εκπαιδευτικής έρευνας που συμβάλλει στην επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών, στην ανάπτυξη κουλτούρας μάθησης και στη σχολική βελτίωση. Το σεμινάριο θα προσφερθεί ως εξής:

• Εννοιολογική προσέγγιση της έρευνας δράσης και έμφαση στη σημασία της.
• Ανάλυση της μεθοδολογίας της έρευνας δράσης και παρουσίαση των εργαλείων συλλογής δεδομένων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
• Ανάλυση των τεχνικών Nominal Group και Delphi και ο ρόλος τους στην έρευνα δράσης.
• Αναφορά στην έννοια της κουλτούρας σε έναν οργανισμό και επισήμανση της αναγκαιότητας δημιουργίας κουλτούρας μάθησης που αποβλέπει στην επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού, στη δια βίου μάθηση και κατ’ επέκταση στη σχολική βελτίωση.
• Σύνδεση της έρευνας δράσης με την ανάπτυξη κουλτούρας μάθησης.
• Συμβολή της έρευνας δράσης στη δημιουργία κουλτούρας μάθησης.
• Εφαρμογή της τεχνικής nominal Group σε ένα θέμα που θα επιλέξουν οι εκπαιδευτικοί που θα παρακολουθήσουν το σεμινάριο και θα αφορά στη σχολική τους μονάδα.
• Το σεμινάριο θα διεξαχθεί σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο. Καταρχάς θα παρουσιαστεί το θεωρητικό υπόβαθρο που σχετίζεται με τη μεθοδολογία της έρευνας δράσης και την ανάπτυξη κουλτούρας μάθησης. Ακολούθως, θα εφαρμοστεί σε πρακτικό επίπεδο η τεχνική Nominal Group, σε θεματική που επιθυμούν να διερευνήσουν οι εκπαιδευτικοί και σχετίζεται με το έργο και τη σχολική τους μονάδα.

Οι εκπαιδευτικές αρχές των βιντεοπαιχνιδιών στη σχολική τάξη - Ελισάβετ Κιούρτη (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Αμμόχωστος)

Tα παιχνίδια υπάρχουν στη ζωή του ανθρώπου εδώ και χιλιάδες χρόνια ως τυπικές εμπειρίες και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, μέσα από τις οποίες αντικατοπτρίζεται το πώς βλέπει το κόσμο, πώς αποκτά εμπειρίες σε σχέση με άλλους ανθρώπους και τελικά πώς μαθαίνει (Squire, 2006). Από τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα, ωστόσο, τα παιχνίδια έχουν αποκτήσει νέες προεκτάσεις και νέους ρόλους στη παγκόσμια κουλτούρα. Συγκεκριμένα, τα video games σήμερα αποτελούν μια από τις ισχυρότερες και εμπορικότερες βιομηχανίες της σύγχρονης κοινωνίας. Εκατομμύρια έφηβοι (Global Industry Analysts Inc., 2009) παίζοντας video games διεπιδρούν με πολυεπίπεδες και διαφορετικές ψηφιακές πρακτικές γραμματισμού (Wright et al., 2002; Gee, 2007; Steinkuehler, 2007, 2010) και μέσα από συμβολικές πράξεις αλληλεπιδρούν για να κατασκευάσουν και να διαπραγματευτούν τους κοινωνικούς τους κόσμους (Myers, 2006). Από την άλλη, τα video games θεωρούνται κυρίως από γονείς κυρίως και το σχολείο ως η αιτία της σχολικής αποτυχίας των παιδιών (Bradshaw & Nichols, 2004) ή της χαμηλής επίδοσης που έχουν στην ανάγνωση και γραφή (Lee, Grigg & Donahue 2007) κυρίως, εάν είναι αγόρια gamers.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω σκοπός του σεμιναρίου είναι να συνεισφέρει στην καλύτερη κατανόηση της έννοιας του εγγραμματισμού στον 21ο αιώνα μέσα από τις εκπαιδευτικές αρχές των βιντεοπαιχνιδιών και την ενσωμάτωση τους στο σχολικό μάθημα.

Οικογένεια και Σχολείο: οι δύο παιδαγωγικοί πόλοι στη ζωή του παιδιού - Ιωάννης Χριστοδούλου (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος, Αμμόχωστος)

Το σεμινάριο θα στηριχθεί στην εξής βασική αρχή - παραδοχή: ότι οικογένεια και σχολείο είναι οι δύο βασικοί παιδαγωγικοί πόλοι στη ζωή των παιδιών. Στο πλαίσιο αυτό, ζητούμενο για τη βελτιστοποίηση ταυτόχρονα της ηθικής ωρίμανσης και της αποτελεσματικότητας της εκπαιδευτικής διαδικασίας, είναι η τελεσφόρα επικοινωνία και ο συγχρονισμός παράλληλων παιδαγωγικών δράσεων οικογένειας και σχολείου. Στη σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα, που θέτει διαρκώς προκλήσεις σε ό,τι αφορά στην ανατροφή και την εκπαίδευση των παιδιών, ζητούμενο είναι η οικογένεια να επικοινωνεί αρμονικά με το σχολείο και το σχολείο να οργανώνει την επικοινωνία με την οικογένεια προς όφελος όλων των εμπλεκομένων και, κυρίως, των παιδιών. Η έρευνα έχει καταδείξει σαφώς τις ποικίλες δυσκολίες στην επικοινωνία αυτή: κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, διαφορές στην κουλτούρα και την αντίληψη οικογένειας και σχολείου για την εκπαιδευτική διαδικασία κ.λπ..
Στο σεμινάριο θα αναλυθούν οι σχέσεις οικογένειας και σχολείου στα εξής επίπεδα:
Επικοινωνία εκπαιδευτικών με τους γονείς:

α) Ενημέρωση των γονιών ή των κηδεμόνων για τη μαθησιακή επίδοση των παιδιών καθώς και για τη σχολική τους παρουσία

β) Εμπέδωση νορμών συναντίληψης για την εκπαιδευτική και παιδαγωγική διαδικασία
γ) Διαχείριση διχογνωμιών τόσο για τη μαθησιακή επίδοση όσο και για τη διαγωγή των παιδιών
δ) Συνεργασία για την από κοινού διαπίστωση των ισχυρών στοιχείων και των αδυναμιών των παιδιών τόσο στο εκπαιδευτικό όσο και στο χαρακτηρολογικό επίπεδο.

Θεσμική επικοινωνία του σχολείου με τους γονείς:

α) Ενημέρωση των γονιών για τους άξονες πάνω στους οποίους στηρίζεται η εκπαιδευτική διαδικασία στο σχολείο

β) Κοινές δράσεις για την ευημερία των παιδιών στο σχολείο (ενημερωτικές ημερίδες, εκδρομές, γιορτές, παιδαγωγικές συνεδρίες)

Ιδιαίτερα θέματα:

α) Σχέση και επικοινωνία του σχολείου και των εκπαιδευτικών με διαζευγμένους γονείς
β) Επικοινωνία με τους γονείς για περιστατικά παραβατικότητας, εκφοβισμού και ιδιαίτερης συμπεριφοράς των παιδιών

Όλα τα πιο πάνω θα αναλυθούν στη βάση των τριών βασικών θεωρητικών μοντέλων για τη σχέση οικογένειας και σχολείου: οικοσυστημικό, μοντέλο κοινωνικών συστημάτων και μοντέλο συναισθηματικών επιδράσεων.

Όρια με Αγάπη στο Σχολείο. Δημιουργία Κλίματος Ασφάλειας, Υπευθυνότητας, Θετικής Συμπεριφοράς – Σοφία Καραβασίλη (Λεμεσός, Πάφος)

Το ζήτημα της οριοθέτησης   αφορά σε όλες τις ηλικίες των παιδιών και απασχολεί καθημερινά εκπαιδευτικούς και γονείς. Από την προσχολική μέχρι και την εφηβική ηλικία τα παιδιά χρειάζεται να μάθουν να ακολουθούν κανόνες, να τηρούν όρια και να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους. Με αυτόν τον τρόπο προστατεύουν τον εαυτό τους, συμβιώνουν ικανοποιητικά με το περιβάλλον τους και γίνονται υπεύθυνα άτομα. Εξάλλου, η θέσπιση ορίων σε ένα ασυνείδητο επίπεδο ξεκινά για τους γονείς από τη στιγμή που αναλαμβάνουν τη φροντίδα του παιδιού τους.
Τα παιδιά αποκτούν θετική εικόνα για τον εαυτό τους και μια αίσθηση ασφάλειας, καθώς μεγαλώνουν όταν οι γονείς και οι κοντινοί ενήλικες, εκπαιδευτικοί, που φροντίζουν γι΄αυτά τους δίνουν την εικόνα ότι τα αγαπάνε και τα αποδέχονται. Όταν αυτά τα στοιχεία δεν έχουν δοθεί με δόκιμο και ουσιαστικό τρόπο από τον πυρήνα της οικογένειας στα παιδιά τότε εκφράζεται από αυτά μια συναισθηματική δυσκολία με ποικίλους τρόπους στη ζωή του σχολείου. Με τη θέσπιση ορίων, η αγάπη και η φροντίδα όχι μόνο δεν αποδυναμώνεται αλλά αποκτά και μια πρακτική διάσταση αυτή της φροντίδας, της προστασίας και της ασφάλειας των παιδιών.  
Μέσα από τη σταθερή εφαρμογή κανόνων, τα παιδιά, ακόμη και αν αντιδρούν, θυμώνουν ή επιδιώκουν την παραβίαση τους, νιώθουν την αγάπη και την αληθινή έγνοια του/της εκπαιδευτικού καθώς αντιλαμβάνονται τη βαθιά συμμετοχή του/της στην ανατροφή και τη διαπαιδαγώγησή τους.
Παρά τη σπουδαιότητα του θέματος για τη ζωή των παιδιών φαίνεται να υπάρχει σύγχιση με την προσωπική στάση κάποιων εκπαιδευτικών, τους κανονισμούς των σχολείων και την καθημερινή πρακτική, θέματα που χρειάζεται να διασαφηνιστούν για να αναλάβει καθένας την ανάλογη ευθύνη σε αυτή τη διαδικασία.

Ποιος είναι ο Γονιός; Τι είναι το Σχολείο;Και πώς μπορούν Γονείς και Σχολείο να συνεργαστούν; - Λοΐζος Συμεού (Λευκωσία, Λάρνακα)

Στο εργαστήριο αυτό οι συμμετέχοντες/ουσες θα εργαστούν για τη διερεύνηση των παραστάσεων και προσδοκιών τους σε σχέση με το ποιοι είναι οι γονείς και ποιο το σχολείο και οι στόχοι του σήμερα. Στη συνέχεια θα παρουσιαστούν συγκεκριμένες πρακτικές για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε σε μια σχολική μονάδα να οργανωθεί η συνεργασία Σχολείου και Οικογένειας μεταξύ εκπαιδευτικών, μαθητών/τριών και γονέων/οικογενειών, για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά στο σχολικό μικροεπίπεδο η πρόκληση για βελτίωση του μαθησιακού σχολικού περιβάλλοντος για ΟΛΟΥΣ τους μαθητές/τριες (από οποιαδήποτε οικογένεια κι αν προέρχονται).

Πρόληψή του συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης: Διαχείριση του άγχους στο χώρο εργασίας - Σπύρος Χρίστου Χαμπή (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Αμμόχωστος)

Κατά το πρώτο μέρος του σεμιναρίου θα μελετήσουμε τους ψυχοβιολογικούς μηχανισμούς του εργασιακού άγχους, και τις επιπτώσεις τους στην υγεία και την απόδοση του/της εκπαιδευτικού. Το πρώτο μέρος του σεμιναρίου θα ολοκληρωθεί με την κατάρτιση στην προληπτική χρήση της ατομικής λίστας ελέγχου συμπτωμάτων επαγγελματικής εξουθένωσης. Η εν λόγω δραστηριότητα θα βοηθήσει τους/τις εκπαιδευτικούς:

• να αντιληφθούν τη σχέση μεταξύ του εργασιακού άγχους και του συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης
• να αναγνωρίζουν τα συναισθηματικά και συμπεριφορικά χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν το επίπεδο εργασιακού άγχους, και
• να αναγνωρίζουν τα σχετικά σωματικά συμπτώματα.

 

Το δεύτερο μέρος του σεμιναρίου θα αφορά στην ανάλυση καταστάσεων οι οποίες αφορούν το εργασιακό άγχος στη σχολική μονάδα με βάση το μοντέλο ρύθμισης συναισθημάτων των Gross & Thompson’s (2007) και τη χρήση τεχνικών ρύθμισης του εργασιακού άγχους εστιάζοντας σε τεχνικές επικεντρωμένες στη στοχοθετική χρήση των αισθήσεών και τη γνωστική αλλαγή. Επίσης, Θα συζητήσουμε την ενσωμάτωση τεχνικών συντελεστικής εξαρτημένης μάθησης μέσω της χρήσης βιολογικών παραμέτρων, όπως η μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού (HRV) στο πλαίσιο χρήσης τεχνικών συναισθηματικής ρύθμισης. Πέραν τούτου, θα συζητηθεί η χρήση του συστήματος “Relacs” (Wild et al., 2014) για την διαχείριση του υπολειμματικού χρόνιου άγχους και ο σχεδιασμός και υλοποίηση συστημάτων υποστήριξης εντός του σχολικού συστήματος. Η εξέταση της «σύντηξης» τεχνικών ρύθμισης του εργασιακού άγχους με τεχνικές ελέγχου βιολογικών αποκρίσεων, θα μας οδηγήσει και στην περιγραφή τους ως μέρους της ικανότητας του/της εκπαιδευτικού να ανακάμπτει μετά από δυσκολίες σχετικές με το εργασιακό άγχος εντός της σχολικής μονάδας. Το δεύτερο μέρος του σεμιναρίου θα ολοκληρωθεί με πρακτική άσκηση στις τεχνικές ρύθμισης του εργασιακού άγχους με έμφαση στην παράλληλη αξιοποίηση  τεχνικών HRV με τεχνικές διαχείρισης οξείας και χρόνιας έντασης. Η πρακτική άσκηση, θα περιλαμβάνει επίσης καθοδήγηση και εξάσκηση στη στοχοθετική χρήση των αισθήσεών, στη ρύθμιση του εργασιακού άγχους και τη συμπληρωματική χρήση του συστήματος “Relacs”.

 

Πρόληψη και Διαχείριση Θεμάτων Παραβατικότητας - Φωτεινή Παπαδοπούλου

(Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος, Αμμόχωστος)

Aναφορά στον ορισμό της έννοιας της παραβατικότητας και στα χαρακτηριστικά της. Αναφορά σε χαρακτηριστικές μορφές παραβατικότητας, όπως είναι η άσκηση βίας, ο εκφοβισμός, η ξενοφοβία, η σεξουαλική παρενόχληση και η εκφραση θυμού. Αναφορά στην άρνηση των παιδιών στην εκπαιδευτική και μαθησιακή διαδικασία.
Aναφορά στα αίτια της παραβατικότητας και τους παράγοντες που σχετίζονται με χαρακτηριστικά του φαινομένου. Η προσέγγιση είναι ψυχολογική αλλά και κοινωνιολογική, καθώς εκτός από την ψυχολογική προσέγγιση καλό είναι οἤ εκπαιδευτικός να ενημερωθεί και πάνω σε θέματα σύγχρονης κοινωνιολογίας – π.χ. οικονομική κρίση-ανεργία, μεταναστευτικά-προσφυγικά ζητήματα και βία, ζητήματα προβολής της εικόνας στο διαδίκτυο.
Αναφορά σε τρόπους διαχείρισης παραβατικών συμπεριφορών με παρέμβαση. Θέσπιση στόχων και στρατηγικών παρέμβασης με προτεινόμενες δραστηριότητες. Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν: δραστηριότητες συνεργασίας εκπαιδευτικών (επικοινωνία και επιμορφώσεις, ψυχαναλυτικές προσεγγίσεις-συζήτηση σε ομάδες) και συνεργασίας εκπαιδευτικών γονιών και εκπαιδευτικών-παιδιών. . Επίσης, προτείνονται ειδικές λεκτικές και συμπεριφορικές προσεγγίσεις – ειδικές εκφράσεις και αποφυγή άλλων-όπως οι επιθετικές εκφράσεις από εκπαιδευτικούς και γονείς. Δίνονται παραδείγματα από διεθνείς έρευνητικές εργασίες. Παρουσίαση powerpoint αλλά και προβολή βιντεο σχετικών με το θέμα. Η παράδοση του σεμιναρίου γίνεται με απλά και εμπεριστατωμένα στοιχεία της διεθνούς βιβλιογραφίας. Στο πλαίσιο του σεμιναρίου θα αναδειχθούν και ειδικά θέματα, όπως ο εκφοβισμός , η βία, η σεξουαλική παρενόχληση καθώς και ο ρόλος της οικογένειας και της συνεργασίας των εκπαιδευτικών-θέματα τα οποία αναφέρονται και σε άλλα προτεινόμενα θέματα για εισήγηση σεμιναρίων.

Πρακτικές Εφαρμογές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας: Δράσεις σχολείου, Διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης στη γενική τάξη, Διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας στην ξεχωριστή τάξη - Δέσπω Κυπριανού (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος, Αμμόχωστος)

Το συγκεκριμένο σεμινάριο έχει στόχο να δώσει στο σχολείο ιδέες για ολιστική προσέγγιση στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας. Συγκεκριμένα, τίθεται ως βασικό στοιχείο το γεγονός ότι η εκμάθηση της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας για τα παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία δεν αφορά μόνο τον/την εκπαιδευτικό που καλείται να διδάξει την ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στις ώρες που δίνονται στο σχολείο, αλλά ότι αποτελεί συλλογική εργασία και προτεραιότητα όλου του σχολείου. Αυτό απαιτεί τη συνεργασία της διευθυντικής ομάδας μέσα από συγκεκριμένες δράσεις (δίνονται παραδείγματα), με τον/την εκπαιδευτικό της γενικής τάξης (παραδείγματα για συγκεκριμένα μαθήματα στη γενική τάξη) και τον/την εκπαιδευτικό που διδάσκει τα ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα σε ξεχωριστές ώρες (παραδείγματα πρακτικά και εισηγήσεις για υλικό και εφαρμογίδια). Το σεμινάριο είναι ολοήμερο και οι συναντήσεις γίνονται με τους/τις εκπαιδευτικούς σε μικρές ομάδες ανά ογδοντάλεπτο.Προσφέρεται επίσηςξεχωριστή συνάντηση με τη διευθυντική ομάδα, τους/τις εκπαιδευτικούς της γενικής τάξης και τους/τις εκπαιδευτικούς των ελληνικών ως δεύτερης γλώσσας στις ξεχωριστές ώρες.

 

Στρατηγικός Σχεδιασμός της Σχολικής Μονάδας - Αρσινόη Κυριάκου (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος)

Ο Σχεδιασμός-Προγραμματισμός αποτελεί μία από τις βασικές λειτουργίες της εκπαιδευτικής διοίκησης. Προηγείται των υπόλοιπων λειτουργιών (λειτουργία λήψης απόφασης, λειτουργία οργάνωσης, λειτουργία διεύθυνσης και λειτουργία ελέγχου) και θεωρείται προϋπόθεση τους. Είναι δυνατόν να εφαρμοστεί στις εκπαιδευτικές, στις παιδαγωγικές και διοικητικές δραστηριότητες της εκπαίδευσης. Αρχικά, θα γίνει μία εννοιολογική οριοθέτηση του όρου Στρατηγικός Σχεδιασμός. Στη συνέχεια θα επισημανθεί η σημασία του Στρατηγικού Σχεδιασμού στη σχολική μονάδα και θα περιγραφεί η διαδικασία σχεδιασμού. Ακολούθως, θα παρουσιαστεί η ανάλυση S.W.O.T. και θα δοθεί έμφαση στη συμβολή του εργαλείου αυτού στον Στρατηγικό Σχεδιασμό της σχολικής μονάδας. Τέλος, θα γίνει σύνδεση της θεωρίας με την πράξη. Συγκεκριμένα, θα επιχειρηθεί η εφαρμογή της ανάλυσης S.W.O.T. στη σχολική μονάδα που διεξάγεται το σεμινάριο και εφαρμογή της λειτουργίας του σχεδιασμού στις εκπαιδευτικές, παιδαγωγικές και διοικητικές δραστηριότητες της σχολικής μονάδας.
Η διεξαγωγή του σεμιναρίου θα γίνει σε θεωρητικό και σε πρακτικό επίπεδο. Αφού παρουσιαστεί η θεωρία που αφορά στον στρατηγικό σχεδιασμό στη σχολική μονάδα, θα γίνει πρακτική εφαρμογή της ανάλυσης S.W.O.T. στη σχολική μονάδα που θα διεξαχθεί το εν λόγω σεμινάριο, καθώς επίσης και εφαρμογή του στρατηγικού σχεδιασμού σε εκπαιδευτικές, παιδαγωγικές και διοικητικές δραστηριότητες της εκπαίδευσης με τη χρήση φύλλων εργασίας.

 

Σχολικό κλίμα και σχολική εμπειρία - Ιωάννης Χριστοδούλου (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος, Αμμόχωστος)

Το σχολικό κλίμα είναι η πολιτισμική ταυτότητα, το ζωτικό πνεύμα του σχολείου. Ούτως ή άλλως, η εκπαίδευση εντάσσεται οργανικά στο πολιτισμικό περιεχόμενο της κοινωνίας που λειτουργούν τα σχολεία. Κάθε σχολική μονάδα, όμως, έχει το δικό της πολιτισμικό μικροκλίμα, το οποίο διαμορφώνεται από ποικίλους παράγοντες.
Όπως σε κάθε πολυάνθρωπο περιβάλλον, και στο σχολείο τίθενται ζητήματα διανθρώπινων σχέσεων και αισθημάτων ασφάλειας ή ανασφάλειας που δημιουργούνται στο πλαίσιό τους. Πολύ περισσότερο στις σχολικές μονάδες, που ο κυρίαρχος πληθυσμός είναι ανηλίκων, οι οποίοι καλούνται να προσαρμοστούν σε συνθήκες κοινής ζωής, η εύρυθμη εξέλιξη της οποίας, παρόλο που διέπεται από σαφείς κανόνες, εύκολα διασαλεύεται από συμπεριφορές που αντιβαίνουν σε a priori ευκταίες δεσμεύσεις των συνανηκόντων στο σχολικό περιβάλλον. Η διασφάλιση, επομένως, της φυσικής και συναισθηματικής ασφάλειας των παιδιών είναι καθοριστική για τη διαμόρφωση του σχολικού κλίματος.
Στο πλαίσιο αυτό, τίθενται τα εξής ερωτήματα. Λαμβάνεται κεντρικά, από τη διοίκηση του σχολείου, μέριμνα για τον παιδαγωγικό χειρισμό της συμπεριφοράς των μαθητών; Γίνεται σεβαστή η ατομικότητα και η διαφορετικότητα; Ενισχύονται οι εκπαιδευτικοί, με επιμόρφωση και καθοδήγηση, στο εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό τους έργο;
Επίσης, τα εκπαιδευτικά ήθη που επικρατούν σ' ένα σχολείο, αποτελούν μια σταθερά που διαμορφώνει καθοριστικά την εμπειρία τόσο των μαθητών όσο και των εκπαιδευτικών. Μέθοδοι μάθησης και αξιολόγησης, στο πλαίσιο αυτό, συνιστούν κομβικής σημασίας στοιχεία για την κουλτούρα ενός σχολείου. Ομογενοποιείται το εκπαιδευτικό πνεύμα στην κατεύθυνση της, όσο το δυνατό, διατήρησης σε υψηλό επίπεδο των συνολικών παρεχόμενων υπηρεσιών στην εκπαιδευτική μονάδα, ανεξάρτητα από τμήματα, τάξεις και ακαδημαϊκές κατευθύνσεις; Επιπρόσθετα, το σχολικό κλίμα δεν μπορεί παρά να συναρτάται με το σχολικό περιβάλλον, όπως διαμορφώνεται από το τρίπτυχο «κτήρια, εξοπλισμός, φυσικό περιβάλλον».
Τέλος, θα τονιστεί το πώς επιδρά το θετικό σχολικό κλίμα στη συνολική σχολική εμπειρία, τόσο των μαθητών όσο και των εκπαιδευτικών. Από την εμπέδωση ενός καλού κλίματος εξαρτάται τόσο όσο η εκπαιδευτική και η παιδαγωγική αποτελεσματικότητα της σχολικής μονάδας όσο και η επαγγελματική ικανοποίηση των εκπαιδευτικών.

Φορώντας τα παπούτσια του/της Άλλου/ης - Μαρίνα Κατσαρή (Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος, Αμμόχωστος)

• Αξιοποίηση παραμυθιού: συμβολισμός και αποσυμβολισμός με αντιρατσιστική κατεύθυνση. Η αφήγηση ως εργαλείο ενίσχυσης της διαπολιτισμικότητας και ενσυναίσθησης στην τάξη. Καθοδήγηση και παροχή πληροφοριών και υλικού για εξεύρεση κατάλληλων αφηγηματικών υλικών και κειμένων. • Ο ρόλος του παιχνιδιού στην αλληλοκατανόηση. Πρακτικές εφαρμογές. • Εναλλακτικοί τρόποι έκφρασης συναισθημάτων προς ή για τον/την Άλλο/η μέσω της σύζευξης τεχνών: μουσική, χορός, εικαστικές τέχνες. • Ένταξης διαπολιτισμικής θεματολογίας και προσέγγισης στο σχολικό θέατρο και τις σχολικές γιορτές. • Αποτελεσματική ενσωμάτωση τεχνικών δράματος στο ημερήσιο πρόγραμμα. • Η τάξη μου ένας κόσμος - διαπολιτισμικό εργαστήρι και διαπολιτισμική γωνιά/μουσείο της τάξης: συλλογή υλικού αλληλοκατανόησης από τα ίδια τα παιδιά (φωτογραφίες, παραμύθια, ιστορίες, άρθρα κτλ.) • Τα πράγματά μου: μία ημέρα όπου παιδιά από διαφορετικές κουλτούρες φέρνουν κάτι δικό τους στο σχολείο και εξηγούν τη χρήση του • Ο δάσκαλος/η δασκάλα σε ρόλο: ο ‘’εξερευνητής’’ ή ‘’ταξιδιώτης’’ περιπλανιέται στον κόσμο με τις ιστορίες των μαθητών/τριών του. Ασκήσεις εναλλαγής ρόλων και case studies. • Οργάνωση διαπολιτισμικών εκδηλώσεων εκπαιδευτικών-γονέων μαθητών: διαπολιτισμικές ημέρες, διαπολιτισμικό πανηγύρι, διαπολιτισμική υποδοχή, ημέρες αφήγησης από τους γονείς, μουσική, μαγειρική, αναπαράσταση εθίμων από τις διάφορες χώρες καταγωγής των μαθητών.

 

Φωνολογική επίγνωση: Το κλειδί για την επιτυχημένη ανάγνωση; - Αργυρώ Φελλά (Λευκωσία)

Η ανάγνωση αποτελεί μία πολυδιάστατη έννοια. Η πιο πολυσυζητημένη γνωστική δεξιότητα, της οποίας η σχέση με την αναγνωστική ικανότητα έχει μελετηθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια από την ερευνητική κοινότητα, είναι η φωνολογική επίγνωση. Ένας μεγάλος αριθμός ερευνητικών εργασιών δείχνει ότι η φωνολογική επίγνωση αποτελεί σημαντικό δείκτη πρόβλεψης της αναγνωστικής ικανότητας και μπορεί να λειτουργήσει και ως δείκτης για τη διάκριση ομάδων φτωχών και ικανών αναγνωστών εξισωμένων ως προς τη χρονολογική ή ως προς την αναγνωστική ηλικία.
Το συγκεκριμένο σεμινάριο επιδιώκει να απαντήσει σε όσο το δυνατόν περισσότερες ερωτήσεις και απορίες των εκπαιδευτικών για τη σχέση της φωνολογικής επίγνωσης με την αναγνωστική ικανότητα και τις συναφείς δυσκολίες. Οι απαντήσεις, σύγχρονες και επιστηµονικά τεκµηριωµένες, διατυπωμένες όμως με απλό, κατανοητό και σαφή τρόπο, δεν περιορίζονται στην αποσαφήνιση του ορισμού και της δομής της φωνολογικής επίγνωσης. Εστιάζουν, επίσης, στην παρουσίαση ποικίλων έργων που χρησιμοποιούνται στην ελληνική γλώσσα για την αξιολόγηση της φωνολογικής επίγνωσης, ανάλογα με την ηλικία των μαθητών και το αναγνωστικό τους επίπεδο. Μέσα από την ενεργητική εμπλοκή των δασκάλων, επιδιώκεται ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη έργων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο της τάξης για την αξιολόγηση του επιπέδου ανάπτυξης της φωνολογικής επίγνωσης των παιδιών. Ακολούθως, ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει στον τρόπο με τον οποίο οι επιδόσεις των παιδιών στα έργα φωνολογικής επίγνωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάκριση των παιδιών με αναγνωστικές δυσκολίες και των τυπικών αναγνωστών. Δεν θα μπορούσε στο συγκεκριμένο σεμινάριο να μην γίνει αναφορά σε παρεμβατικά προγράμματα που εντοπίζονται στη βιβλιογραφία, όπως επίσης και σε παραδείγματα και πρακτικές που εφαρμόζονται από εκπαιδευτικούς στο πλαίσιο της τάξης και στοχεύουν στην καλλιέργεια δεξιοτήτων φωνολογικής επίγνωσης. Τέλος, επιδιώκεται η ενεργητική εμπλοκή των συμμετεχόντων στο σχεδιασμό διδακτικών δραστηριοτήτων για την καλλιέργεια και ενίσχυση των φωνολογικών δεξιοτήτων των παιδιών.